Θέδα Καϊδόγλου • Αν δεν έχω γραφείο, θα γράψω σε χαρτόκουτο

Συνέντευξη της Θέδας Καϊδόγλου στον Κώστα Αγοραστό | Book Press, Πέμπτη, 10 Ιανουαρίου 2019 »»



Με γλώσσα στοχαστική και ρέουσα, με διαρκείς αναδιπλώσεις εις εαυτόν αλλά και πολλές επαναλήψεις, η Θέδα Καΐδόγλου προσπαθεί να γεμίσει τις Κενές καταστάσεις (εκδ. Απόπειρα) που ορίζουν και περιορίζουν την καθημερινότητα μιας νέας γυναίκας που αναζητά νόημα και αγάπη σε εφήμερες ή αμφίβολες σχέσεις, κι εντέλει στην ίδια τη γραφή

Με ποια λόγια θα συστήνατε το βιβλίο σας σε κάποιον που δε γνωρίζει τίποτε για σας;

Είναι δύσκολο να μιλάει ένας συγγραφέας για το έργο του. Μοιάζει με την περίπτωση όπου ένας γονιός μιλάει για το παιδί του. Το παιδί τρέχει ανέμελα στο πλακόστρωτο κι εκείνος ξοπίσω δείχνει υπερπροστατευτικός και γεμάτος αγωνία. Ωστόσο θα προσπαθήσω να αποστασιοποιηθώ και να δώσω μια ιδέα. Πρόκειται για ένα ψυχογράφημα, την εσωτερική περιπλάνηση μιας γυναίκας που αναζητά το περιεχόμενο. Φαντασιώσεις, αναμνήσεις, αναρωτήσεις, παρορμήσεις, αναμετρήσεις, συγκρούσεις, μετεωρισμοί, αδιέξοδα και πειραματισμοί συνθέτουν την πλοκή και σηματοδοτούν τις υπερβατικές εξελίξεις σε μια ατέρμονη διαδρομή όπου δοκιμάζονται τα όρια.

Τι απαντάτε σε όσους θα πουν: ακόμη ένας συγγραφέας; Τι το καινούριο φέρνει;

Είναι απολύτως σεβαστή αυτή η επιφύλαξη κι εγώ ως αναγνώστρια αλλά και ως δημιουργός την κατανοώ. Είμαι μία συγγραφέας ανάμεσα σε τόσους. Δεν διακατέχομαι από το άγχος να αποδείξω μέσα από τη γραφή μου πόσο έξυπνη, μορφωμένη και ξεχωριστή είμαι. Γράφω με μοναδικό φίλτρο την ανάγκη να εκφράσω όσα σκέφτομαι και νιώθω έντεχνα, δίχως δεύτερες σκέψεις και διδακτισμούς. Επίσης, θεωρώ πως δεν έχουμε πια να πούμε τίποτε το φοβερά πρωτότυπο ή το καινούριο. Όλα σχεδόν έχουν ειπωθεί. Το στοίχημα παίζεται πλέον στον τρόπο που θα ξαναειπωθούν τα ειπωμένα. Ως προς αυτό κάνω ό,τι μπορώ.

Πείτε μας δυο λόγια για το νεότευκτο συγγραφικό σας εργαστήρι.

Γράφω άστατα. Κρατάω σημειώσεις εδώ κι εκεί, ανοίγω λογαριασμούς και δεν τους κλείνω αμέσως, αφήνω σκέψεις μετέωρες για καιρό, κείμενα στη μέση, δεκάδες αρχεία στον υπολογιστή με εκκρεμότητες. Περιμένω την κατάλληλη στιγμή για να συμπληρώσω τα παζλ. Συνήθως έρχεται αυτή η στιγμή. Δεν κρατώ αυστηρό πρόγραμμα, ούτε διατηρώ ένα αποστειρωμένο περιβάλλον στο οποίο περιορίζομαι συστηματικά για να συγκεντρωθώ. Θέλω να δουλεύω σε καθεστώς ελευθερίας γιατί διαφορετικά χάνω το κέφι και τον αυθορμητισμό μου. Ακολουθώ την εσωτερική φωνή που συνήθως είναι τόσο δυνατή, ώστε την ακούω ξεκάθαρα ακόμη κι όταν βρίσκομαι στα θορυβώδη κέντρα των μεγαλουπόλεων. Ωστόσο, δίχως πειθαρχία, δουλειά, υπευθυνότητα και συνέπεια δεν προχωράς. Έχω βρει τις ασφαλιστικές δικλίδες ώστε να γράφω σε κλίμα που μου ταιριάζει και να ισορροπώ τις αντιθέσεις του χαρακτήρα μου και τις ιδιαιτερότητες του αντικειμένου. Είμαι ικανοποιημένη με τους ρυθμούς που γράφω γιατί διαφοροποιούνται ανάλογα με τις ανάγκες, την έμπνευση και τις συνθήκες. Έχω επιδείξει ικανότητα προσαρμογής ως προς αυτό. Αν δεν έχω γραφείο, θα γράψω σ’ ένα χαρτόκουτο. Το έχω κάνει και ήταν το ίδιο αποτελεσματικό. Κουβαλάω μέσα μου τα υλικά, εγώ είμαι τα υλικά μου. Γράφω αν θέλω να γράψω. Αν όχι, καταπιάνομαι με κάτι άλλο. Ούτε δικαιολογίες, ούτε ενοχές. Είναι ξεκάθαρο.

Αν δεν έχω γραφείο, θα γράψω σ’ ένα χαρτόκουτο. Το έχω κάνει και ήταν το ίδιο αποτελεσματικό. Κουβαλάω μέσα μου τα υλικά, εγώ είμαι τα υλικά μου. Γράφω αν θέλω να γράψω. Αν όχι, καταπιάνομαι με κάτι άλλο. Ούτε δικαιολογίες, ούτε ενοχές. Είναι ξεκάθαρο.

Έχουν επηρεάσει άλλες τέχνες – κινηματογράφος, εικαστικά, κόμικς, μουσική κ.ά. – τη συγγραφική σας δουλειά; Αν ναι, με ποιους τρόπους;

Όλα, όλα παίζουν το ρόλο τους. Από τα κινούμενα σχέδια που βλέπαμε παιδιά, τα παραμύθια και τα κόμικς που διαβάζαμε μέχρι τις εκθέσεις, τα ταξίδια και τα ακούσματα που επιλέγουμε και μας συγκινούν. Η λογοτεχνία ανακατεύει τις λέξεις για να εκφράσει νοήματα και συναισθήματα δημιουργώντας εικόνες μέσα σε ιστορίες όπου πρωτοστατούν αισθήσεις, ήχοι, χρώματα, σχήματα, υφές, μυρωδιές, γεύσεις, μορφές, κόσμοι ολόκληροι. Είναι απολύτως φυσικό και επόμενο άλλες τέχνες να με ενεργοποιούν, να με εμπνέουν ώστε να ξεκινήσω, να εξελίξω, να ολοκληρώσω ή να εμπλουτίσω κάτι. Αντιλαμβάνομαι την έντονη αλληλεπίδραση της δικής μου τέχνης με τις υπόλοιπες, την ερμηνεύω ως την αλληλοεπίδραση ανάμεσα στα αδέρφια της ίδιας οικογένειας, την αποζητώ, την επιδιώκω και την απολαμβάνω. Μια μελωδία, μια σκηνή, ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα γλυπτό, ένα γοτθικό παράθυρο επιδρούν ευεργετικά. Τέτοιου είδους εμπειρίες μεταμορφώνονται πολύ συχνά, αμέσως ή αργότερα, σε μικρές μούσες. Επίσης, δεν μπορώ να παραλείψω την ιδιαίτερη σχέση που έχω με το θέατρο. Μέσα απ’ αυτό έμαθα πως το προφανές δεν είναι απαραίτητα το αληθές, οι χαρακτήρες είναι πολύπλοκα όντα, οι δράσεις έχουν ποικίλες ερμηνείες και πτυχές, ενώ η πυκνότητα είναι πρωτεύον ζητούμενο. Η ενασχόλησή μου με το θέατρο και η σχετική εκπαίδευση που έχω λάβει έχουν μπολιάσει τις οπτικές και τη γραφή μου.

Ο δρόμος προς την έκδοση για τους νέους συγγραφείς συνήθως δεν είναι σπαρμένος με ροδοπέταλα. Ποια είναι η δική σας ιστορία;

Παρότι θεωρείται εύκολο σήμερα να εκδώσει κάποιος, εντοπίζεται μια ύπουλη δυσκολία στο να επιλέξει τον κατάλληλο συνοδοιπόρο ως προς το εκδοτικό βήμα και την μετέπειτα διαδρομή. Δεν ταιριάζουν όλοι οι συγγραφείς σε όλους τους εκδοτικούς, ούτε είναι αυτονόητα η πρόσβαση και ο τρόπος. Ταλαιπωρήθηκα. Απογοητεύτηκα. Έχω αποδεχθεί πως λόγω της μη δεδομένης συμβατότητάς μου με το περιβάλλον θα αντιμετωπίζω συνεχώς τέτοιες δυσκολίες. Θα συναντώ εμπόδια μέχρι να βρω το σύνδεσμο, αλλά τελικά θα τον βρίσκω. Είμαι ευτυχής που συνεργάζομαι αυτήν την περίοδο με την Απόπειρα. Οι Κενές καταστάσεις βρήκαν το ιδανικό ταίρι για να προχωρήσουν.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.