Μαρία Λουίσα Μπομπάλ • Τα νέα νησιά & Το μυστικό

Πρόλογος: Χόρχε Λουίς Μπόρχες
Μετάφραση, Επίμετρο: Άννα Βερροιοπούλου
σσ. 100, σχήμα 13 × 20,5 εκ.,
έκδοση χαρτόδετη,
I S B N 978-960-537-357-3,
Απόπειρα, Ιούλιος 2025
Λ.Τ.: 10,00 € (+ Φ Π Α) 

 

Τα νέα νησιά, η καθηλωτική, μυστηριώδης, ομιχλώδης νουβέλα της Μαρίας Λουίσα Μπομπάλ, γραμμένη το 1939, φέρνει μια ανανέωση στη χιλιανή λογοτεχνία, ανοίγοντας νέους δρόμους στη νουβέλα της εποχής. Είναι ένα από τα πρώτα φεμινιστικά έργα της Λατινικής Αμερικής, όπου διαφαίνονται οι πρώιμοι σπόροι του μαγικού ρεαλισμού, καθώς αφαιρεί από τη λογοτεχνία τον στείρο ρεαλισμό της εποχής της, ενώ ταυτόχρονα εισάγει μια φρέσκια, γόνιμη γυναικεία φωνή στο φανταστικό.

«Το μυστικό» (1944) είναι από τα διηγήματα που στοιχειώνουν τον αναγνώστη προκαλώντας με τη βαθύτητα και την πυκνότητα των νοημάτων τους.

Τα νέα νησιά και «Το μυστικό» είναι μικρά λογοτεχνικά αριστούργηματα, κομψοτεχνήματα που επηρέασαν πολλούς συγγραφείς, όπως ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες και ο Χουάν Ρούλφο, οι οποίοι τα εξύμνησαν και άντλησαν έμπνευση από αυτά.

Ο προλογισμός του Παναγιώτη Σδούκου στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής «225»

Προλογισμός του Παναγιώτη Σδούκου, Ερμηνευτή, Υπ. Διδάκτορα Τμ. Τεχνών Ήχου Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου, στην παρουσίαση της 3ης ποιητικής συλλογής της ερμηνεύτριας, τραγουδοποιού και ποιήτριας Μαρίας Βούλγαρη, με τίτλο 225 από τις εκδόσεις Απόπειρα.
Cafe-Bar Βισσυνόκηπος, Δευτέρα 7/7/2025, Ζωοδόχου Πηγής 27, Αθήνα.

Αρχικά, θα ήθελα να παρουσιάσω το πλαίσιο γνωριμίας μας με τη Μαρία, γνωριστήκαμε στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής (Νοτιοανατολικά της ποίησης, των εκδόσεων Μανδραγόρας) του Καθηγητή Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κ. Τριαντάφυλλου Κωτόπουλου, τον περασμένο Μάρτιο, χάρη στην κοινή μας αγαπημένη φίλη και ποιήτρια Πένυ Δέλτα (Πηνελόπη Δουλαβέρα).

Έκτοτε, ανταλλάξαμε τηλέφωνα, social media, και παρακολουθούσε ο ένας το έργο του άλλου με πολύ θαυμασμό και με ένα έντονο μεράκι για σύμπραξη μεταξύ των πορτογαλικών fado και του ελληνικού δημοτικού τραγουδιού.

Χτύπησε το τηλέφωνο μου…

Πρώτα, μου μίλησε για την – υπό έκδοση τότε – 3η ποιητική συλλογή με τίτλο 225, και της πρότεινα να τα πούμε από κοντά για να γνωριστούμε βαθύτερα και να την αφουγκραστώ σε ό,τι ήθελε να μοιραστεί μαζί μου.

Εμείς οι καλλιτέχνες έχουμε έναν διαφορετικό, εσωτερικό και συμβολικό κώδικα επικοινωνίας, «μουσικο-τροπούμε», όπως αναφέρει σε βιβλιογραφία του για τα νοήματα της μουσικής πράξης και της ακρόασης ο κοινωνιολόγος της μουσικής Κρίστοφερ Σμολ, μέχρι που ήμουν από τους τυχερούς που άκουσα πρώτος στο σπίτι της το νέο της ανέκδοτο – μέχρι στιγμής – τραγούδι, με τίτλο «Σαν παλιό ξεχασμένο τραγούδι», το οποίο παρεμπιπτόντως θα απολαύσουμε και αυτό σε λίγο καιρό.

Ο Λευτέρης Αχμέτης για την ποιητική συλλογή «225»

Γράφει ο συγγραφέας Λευτέρης Αχμέτης 

Τα μικρής έκτασης ποιήματα της Μαρίας Βούλγαρη έχουν μεγάλο βάθος εσωτερικό, υπαρξιακό, νομοτελειακό. Επιτυγχάνει την καβαφική γύμνια με σοκαριστική ειλικρίνεια: «Να αφήνεις τις ευαισθησίες σου να σ’ αγαπάνε».

Από την παρουσίαση στον Βυσσινόκηπο: Παναγιώτης Σδούκος, Μαρία Βούλγαρη, Λευτέρης Αχμέτης, Peny Delta και Στάβη Καμνή.

 

Στην τρίτη διεθνή συνάντηση ποιητών και ποιητριών Κιάτου που πραγματοποιήθηκε 19-22 Ιουνίου, είχαμε τη χαρά και την τιμή με την Peny Delta να γνωρίσουμε καλύτερα από κοντά και να απολαύσουμε αυτό το υπέροχο πλάσμα, τη Μαρία Βούλγαρη.

Κανένα φως δεν με τυφλώνει
όσο των πειραγμένων αστεριών
η απομάκρυνση.

Η ανδαλουσιανή (έτσι την αποκαλώ εγώ) λοιπόν τραγουδοποιός και ποιήτρια Μαρία Βούλγαρη με τη νέα της ποιητικής συλλογή 225 από τις εκδόσεις Απόπειρα, μας ταξιδεύει από τη Μεσόγειο στην Ελλάδα και πάλι πίσω.

Τα μικρής έκτασης ποιήματα της Μαρίας Βούλγαρη έχουν μεγάλο βάθος εσωτερικό, υπαρξιακό, νομοτελειακό. Επιτυγχάνει την Καβαφική γύμνια με σοκαριστική ειλικρίνεια: «Να αφήνεις τις ευαισθησίας σου να σ’ αγαπάνε».

Ευαισθησία λοιπόν, μελωδικότητα και βαθιά συναισθηματική γραφή μπαίνοντας στα μονοπάτια θεμάτων όπως η αγάπη, η αλήθεια, η ταυτότητα.
Μέσα από τις όμορφες εικόνες της, μας παραδίδει με τους συμβολισμούς της απλόχερα μια ματιά στη ζωή και τις ανθρώπινες σχέσεις, ενώ παράλληλα καλεί τον αναγνώστη σε μια δική του ενδοσκόπηση και μια δική του εμπειρία.

Η γλώσσα που επιλέγει είναι πυκνή, άλλοτε λυρική. Δημιουργεί μια έντονη ατμόσφαιρα που σε καθηλώνει.

Η Peny Delta για την ποιητική συλλογή «225»

γράφει η εικαστική φωτογράφος και ποιήτρια Peny Delta.

Η Μαρία Βούλγαρη γράφει σαν να διασχίζει έναν διάδρομο αναμνήσεων με τα μάτια κλειστά και την ψυχή διάπλατα ανοιχτή.

Η ποίησή της δεν ψιθυρίζει· ανασαίνει. Δεν φωνάζει, μα σε σημαδεύει. Κάθε στίχος της είναι ένα θραύσμα αλήθειας — από εκείνες που σε ακολουθούν για καιρό.

«Μη μου μιλάς με προστακτική». Στην επιταγή της καθημερινότητας, αντιπαραθέτει μια ποίηση-αντίσταση· μια εσωτερική στάση ζωής που διεκδικεί τρυφερότητα και ουσία. Μιλά για τη μνήμη, τη φθορά, τη μοναξιά, τον έρωτα — όχι σαν αφηρημένες έννοιες, αλλά σαν βιωμένες εμπειρίες. Σαν πληγές που γίνονται ράμματα, και ράμματα που ξηλώνουν χρόνια ολόκληρα.

Η γραφή της είναι εξομολογητική, σύγχρονη, τρυφερή, άμεση. Απουσιάζει ο στόμφος· κυριαρχεί η ειλικρίνεια. Οι εικόνες της είναι υπαινικτικές, υπαρξιακά φορτισμένες, με έναν λυρισμό που δεν κραυγάζει — μα υπονοείται. Πίσω από κάθε στίχο της υπάρχει η ανάγκη και η λαχτάρα για ανθρώπινη επαφή:

«Θα ήθελα κάποτε κάποιος να μου πει “εγώ είμαι εδώ για σένα” — και να το εννοεί».

Η εποχή αλλάζει πρόσωπα. Εκείνη φοράει «το ίδιο ρούχο». Όχι από ακινησία, αλλά από συνέπεια. Είναι η ίδια, σ’ έναν κόσμο που διαρκώς μεταμφιέζεται. Είναι εκείνη που τόλμησε να πει πως το πιο γλυκό νέκταρ της πτώσης της ήταν ένα «εσύ» — που υπήρξε κάποτε.

Η ποίησή της δεν είναι καταφύγιο. Είναι πεδίο μάχης. Και κάθε αναγνώστης της βγαίνει από εκεί λίγο πιο αληθινός.

Η Μαρία καταγράφει το τίμημα της ευαισθησίας στον 21ο αιώνα. Και το κάνει με λυρισμό, με πείσμα, με μια διαρκή λαχτάρα για την αλήθεια.

Κάθε ποίημά της είναι σαν γράμμα που έμεινε ανοιχτό στο περβάζι. Μπορεί να το πάρει ο αέρας. Μπορεί και κάποιος να το διαβάσει — και να σωθεί.

(από την ομιλία της Peny Delta (Πένυ Δουλαβέρα) στην παρουσίαση της ποιτητικής συλλογής 225.)

Ταμάρα Σμιτ • Μαντινάδες Αστρονομίας

Μια διαφορετική εισαγωγή στην Αστρονομία

 

Επιστημονική Επιμέλεια: Εμμανουήλ Βουρλιώτης

σσ. 85, σχήμα 13 × 20,5 εκ.,
έκδοση χαρτόδετη,
I S B N 978-960-537-358-0,
Απόπειρα, Ιούλιος 2025
Λ.Τ.: 10,00 € (+ Φ Π Α)

Ποιος θα φανταζόταν ότι η ομορφιά και συνάμα η πολυπλοκότητα του Σύμπαντος θα μπορούσαν να εκφραστούν σε λίγους μόνο στίχους μαντινάδων; Κι όμως, οι σελίδες που κρύβονται πίσω από αυτό το οπισθόφυλλο είναι η απόδειξη ότι αυτό είναι δυνατόν.

Με αφετηρία το ηλιακό μας σύστημα, τη δομή και την ιστορία του, ετοιμαστείτε για ένα ταξίδι προς άλλα άστρα, κάθε μεγέθους και ηλικίας. Θα ανακαλύψετε τη ζωή και τις ιδιότητές τους και έπειτα θα επιστρέψετε στη Γη για να τα παρατηρήσετε στο νυχτερινό ουρανό με νέα μάτια. Με λίγα λόγια, 343 μαντινάδες θα σας ξεναγήσουν σε κάθε πτυχή της Αστρονομίας και της Αστροφυσικής. Κάθε στίχος συμπυκνώνει πληθώρα γνώσεων και είναι ποιητική αδεία συνδεδεμένος με την τέχνη της μαντινάδας. Χωρίς να το καταλάβετε, θα βρεθείτε να ανακαλύπτετε τη μαγεία της ουράνιας σφαίρας με ξεχωριστή λυρικότητα και ακρίβεια.

Αν αναζητάτε ένα βιβλίο που θα σας ταξιδέψει κάτω από τον ολοσκότεινο και μεγαλειώδη ουρανό της Κρήτης και θα σας κάνει να αναρωτηθείτε για τα μυστήριά του, τότε κρατάτε το σωστό βιβλίο στα χέρια σας.

Εμμανουήλ Βουρλιώτης

 

Μαρία Βούλγαρη • 225

σσ. 162, σχήμα 13 × 20,5 εκ.,
έκδοση χαρτόδετη,
I S B N 978-960-537-356-6,
Απόπειρα, Ιούνιος 2025
Λ.Τ.: 12,00 € (+ Φ Π Α)

Η τρίτη ποιητική συλλογή της Μαρίας Βούλγαρη (Maria Voulgari) με τίτλο 225 κυκλοφορεί από την Απόπειρα.
Ο τίτλος της συλλογής έχει διπλή σημασία για τη συγγραφέα. Ο αριθμός 225 συμβολίζει τόσο τον αριθμό των ποιημάτων, που είναι 225, όσο και τον μήνα ολοκλήρωσης της συλλογής, δηλαδή τον Φεβρουάριο του 2025, τον δεύτερο μήνα του έτους. Τα 225 μικρής έκτασης ποιήματα, κάτι σαν αποφθέγματα, και στίχοι από τα τραγούδια της η Μαρία Βούλγαρη ξεκίνησε αρχικά να τα γράφει σε χαρτάκια σημειώσεων το καλοκαίρι του 2024. Η αρχική πρόθεση ήταν να εκδοθούν χειρόγραφα, εμπνευσμένα από ένα παιδικό τραύμα που σχετιζόταν με τον γραφικό της χαρακτήρα. Τελικά, αποφασίστηκε η έκδοση σε δακτυλογραφημένη μορφή, με ένα χειρόγραφο ποίημα να κοσμεί συμβολικά το εξώφυλλο.
Είκοσι πέντε χειρόγραφα ποιήματα από τα 225 συμπεριλαμβάνονται στη συλλογή η οποία αποτελείται από 8 ενότητες. Στην κάθε ενότητα η συγγραφέας έδωσε κι από έναν τίτλο. Κάτι σαν ταυτότητα της ενέργειας και του συναισθήματος που της δημιούργησε συνολικά.
Οι θεματικές ενότητες της συλλογής 225 κάνουν αναφορά σε βασικά θέματα όπως ο έρωτας, η απώλεια, η μνήμη, η αναπόληση, η νοσταλγία, η αυταγάπη, ο αυτοσεβασμός και η αυταξία, μέσα από προσωπικά βιώματα, εμπειρίες, σκέψεις και συναισθήματα της συγγραφέως.

Ιφιγένεια Ντούμη • «Ένα βήμα» του Απόστολου Μπασιώτη

γράφει η μεταφράστρια ποιήτρια Ιφιγένεια Ντούμη
Η ομιλία της στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής Ένα βήμα τού Απόστολου Μπασιώτη.

Καλησπέρα σε όλες και όλους. Σας ευχαριστούμε που είστε απόψε εδώ. Ευχαριστούμε το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών για τη φιλοξενία, τις εκδόσεις Απόπειρα και, φυσικά, τον Απόστολο Μπασιώτη για την πρόσκληση να συμμετάσχουμε στην πρώτη παρουσίαση του πρώτου του βιβλίου, του πρώτου του βήματος στα ποιητικά. Του βιβλίου Ένα βήμα, που κυκλοφόρησε φέτος από τις εκδόσεις Απόπειρα. Χαιρετίζω την παρέα, παλιούς και νέους φίλους.

Το βιβλίο για το οποίο θα μιλήσουμε σήμερα έχει γραφτεί από έναν άνθρωπο των θετικών επιστημών. Αυτό δεν το αναφέρω ως κάτι που με εκπλήσσει, εξάλλου ανάμεσά μας έχουμε και τον Μάκη Βουτσινά ο οποίος επίσης προέρχεται από τον χώρο των θετικών επιστημών και μας έχει δώσει εξαιρετικά ποιήματα και βιβλία, αλλά και γενικά είναι πολλές οι περιπτώσεις των ποιητών, παλαιότερων και σύγχρονων, που δεν είχαν τη λογοτεχνία ως αντικείμενο σπουδών ή που η δουλειά τους δεν είχε άμεση σχέση με τη γλώσσα. Ο λόγος που αναφέρομαι σε αυτό, είναι ότι σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως είναι η περίπτωση του Απόστολου, παρατηρώ ότι συνήθως αυτή η ας την πούμε εκ των πραγμάτων απόσταση δημιουργεί μια ωραία αντίσταση στον ποιητικό λόγο. Τι θέλω να πω με αυτό – έχοντας πλήρη επίγνωση ότι μπορεί απλώς να πρόκειται για προκατάληψη την οποία άνευ τύψεων μοιράζομαι μαζί σας! Τα πράγματα στα ποιήματα αυτά δεν έχουν τίποτα το «ακατάσχετο», δείχνουν γειωμένα, ελέγχονται, φέρνουν αν θέλετε την επιστημονική μέθοδο στο ποίημα, με τρόπο ειλικρινή, φυσικό και αυθόρμητο και όχι χάριν εντυπωσιασμού. Η επιλογή των λέξεων δείχνει να βασίζεται σε κάποιους νόμους που δημιουργούν μια άλλου είδους οικονομία στο ποίημα. Κι έτσι, στην περίπτωση του Απόστολου, για παράδειγμα, είτε το αρχικό ερέθισμα ήταν ένα βίωμα, μια σχέση, μια ανάμνηση, είτε ένα ιστορικό γεγονός, τα ποιήματα, τα οποία εξάλλου διακρίνονται κι από μια σχετική συντομία, δε φλυαρούν, αλλά επιχειρούν με τις λιγότερες δυνατές λέξεις – και με λιγότερο ποιητικές λέξεις, ενδεχομένως – να παρουσιάσουν με καίριο τρόπο τον ποιητικό του κόσμο. Από την άλλη, ακόμα και κάτι που μπορεί να φαντάζει πεζό, όπως το πυθαγόρειο θεώρημα, για παράδειγμα, που συναντάμε στο ομώνυμο ποίημα, ιδωμένο από τη σκοπιά του ποιητή, ανοίγει χώρο για σκέψεις και συνειρμούς, άλλες πιο κοντά κι άλλες πιο μακριά από αυτό που είχε στο μυαλό του ο ίδιος. Σας διαβάζω το ποίημα.