Παραμύθια από την Ανατολική Αφρική

Κένυα, Ουγκάντα, Τανζανία

Επιλογή, Μετάφραση: Δέσποινα Κερεβάντη και Παναγιώτης Βαλούρδος
σσ. 155, σχήμα 130×205 εκ.
I S B N 978-960-537-325-2
Απόπειρα, Πρώτη έκδοση, 2022
Σειρά: Του Κόσμου τα Παραμύθια • αρ. 45
Λ.Τ.: 12,00 € (+ Φ Π Α)

• Ένα αγόρι χαρίζει τη ζωή σε ένα τρομερό τέρας
• Ένα σμήνος από περιστέρια φέρνει πίσω στη ζωή ένα κορίτσι
• Ένας λαγός φέρνει το χάος στον κόσμο των ζώων

Είκοσι δύο παραμύθια όπου οι αναγνώστες συναντιόνται με θαρραλέους ήρωες και ηρωίδες, σκανδαλιάρικα ζώα και φοβερά τέρατα. Παραμύθια που κληροδοτήθηκαν μέσω του προφορικού λόγου και κρατούν ζωντανές τις παραδόσεις καθοδηγώντας τους ανθρώπους στη ζωή τους. Μεταφρασμένα από λαογράφους και ανθρωπολόγους στις αρχές του 20ού αι., τα παραδοσιακά αυτά παραμύθια καθρεφτίζουν την ιδιαίτερη ομορφιά και το ξεχωριστό χιούμορ της ανατολικοαφρικανικής λαογραφίας.

Γιώργος Μπαράκος: Χάρισε στην τζαζ ένα σπίτι στην Ελλάδα

Γράφει ο Γιώργος Τρανταλίδης | Τα Νέα,
3 Δεκεμβρίου 2022 »»

Τα ηχεία του Μπαράκου έπαιζαν Charlie Parker, Τ. Monk, Bill Evans, Coltrane και όλο τον αφρό της σύγχρονης τζαζ

Γιώργος Μπαράκος!!! Η αγάπη του για την τζαζ, η ευγένεια, η ευθύτητα του χαρακτήρα του με την εντιμότητα του μας έκανε να τον αγαπήσουμε και να τον θεωρήσουμε δικό μας άνθρωπο.

Ολα άρχισαν για μας ένα απόγευμα το 1978 που ανηφορίσαμε οι «τρεις μας» προς τα Αναφιώτικα, ο Γιώργος Φιλιππίδης, ο Μάρκος Αλεξίου και εγώ (Sphinx) πήγαμε να συναντήσουμε τον Γιώργο Μπαράκο που είχαμε ακούσει ότι ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος και ο ιδιοκτήτης του τζαζ μπαρ, θέλαμε πολύ να τον γνωρίσουμε μήπως και κανονίζαμε να παίξουμε εκεί…

Μέσα από την ενέργεια που εξέπεμπε ο χώρος του με τις αφίσες στους τοίχους και τη μουσική που έπαιζαν τα ηχεία αμέσως καταλάβαμε ότι είχαμε να κάνουμε με έναν άνθρωπο που γνωρίζει καλά το αντικείμενο και δεν κάνει εκπτώσεις στην ποιότητά του για χάριν κάποιας (υποτιθέμενης) εμπορικότητας που ήταν τότε σύνηθες φαινόμενο στους χώρους με ζωντανή μουσική και όχι μόνο…

Τα ηχεία του Μπαράκου έπαιζαν Charlie Parker, Τ. Monk, Bill Evans, Coltrane και όλο τον αφρό της σύγχρονης τζαζ. Ο άνθρωπος Γιώργος Μπαράκος όπως και το περιβάλλον του μας γοήτευσε, είπαμε μέσα μας «αυτό είναι, επιτέλους ΕΔΩ θα έχουμε έναν χώρο για να παίζουμε τη μουσική που αγαπάμε». Μάλιστα με ένα ιδιοκτήτη που λατρεύει την τζαζ; Αυτό μέχρι τότε ήταν αδιανόητο, αφού οι περισσότεροι μαγαζάτορες όταν ήθελαν να διώξουν τους πελάτες στο τέλος του προγράμματος άνοιγαν τα φώτα και έλεγαν στην ορχήστρα να παίξει τζαζ για να φύγει ο κόσμος. Και από την άλλη στη μεταπολίτευση από κάποιους κύκλους η τζαζ θεωρείτο αμερικάνικη υποκουλτούρα και ιμπεριαλιστικό υποπροϊόν.

Το τζαζ κλαμπ του Μπαράκου ήταν η όαση! Το σπίτι της τζαζ στην Ελλάδα! Είχε φιλοξενήσει τους περισσότερους Ελληνες αλλά και ευρωπαίους μουσικούς της τζαζ αλλά και της αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής, όπως ο Σάκης Παπαδημητρίου στο πιάνο και ο Φλώρος Φλωρίδης στο σαξόφωνο όπου στις 15 Απριλίου 1979 ηχογράφησαν ζωντανά τον πρώτο δίσκο σύγχρονης αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής στην Ελλάδα με τίτλο Αυτοσχεδιάζοντας στου Μπαράκου. Εκεί επίσης σχεδιάστηκε και ο πρώτος δίσκος «τζαζ μουσικής» με τους Sphinx (Αλεξίου, Φιλιππίδης, Τρανταλίδης), όπως αναφέρει στο οπισθόφυλλο του δίσκου ο Κώστας Γιαννουλόπουλος, που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβρη του 1979 από τη δισκογραφική εταιρεία ACBA των Αδελφών Φαληρέα. Ο χώρος του τζαζ κλαμπ μας ενέπνευσε, ήταν η αιτία που συνεργάστηκαν οι Ελληνες με καταξιωμένους Ευρωπαίους και Αμερικανούς μουσικούς ενώ παράλληλα ήταν ένα σχολείο αφού εκεί γίνονταν σεμινάρια τζαζ και αυτοσχεδιασμού με τον Μάρκο Αλεξίου, τον Λάκη Ζώη, τον Μανώλη Μικέλη και άλλους. Ολα αυτά φυσικά με την παρότρυνση του Γιώργου Μπαράκου ο οποίος τα στήριζε με όλη του τη δύναμη.
Ηταν το στέκι μας

Εμείς και όταν δεν παίζαμε πάλι θα είμαστε εκεί, στον Μπαράκο. Ηταν το στέκι μας. Θυμάμαι που ο Γιώργος έβαζε στο πικάπ του και ακούγαμε τις τελευταίες δισκογραφικές κυκλοφορίες της τζαζ που αγόραζε. Ηταν δίσκοι της Blue Note, της Impulse, της Prestige, της ECM κ.λπ. Εμείς ακούγαμε θαυμάζοντας τους γίγαντες που συμμετείχαν σε αυτές τις καταπληκτικές ηχογραφήσεις και προσπαθούσαμε να πάρουμε και να αντλήσουμε ιδέες. Εγώ σημείωνα ό,τι με ενδιέφερε και από την επομένη μάλιστα έψαχνα εναγωνίως να το βρω και να το αποκτήσω. Για εμάς θα έλεγα αυτό ήταν η μοναδική πηγή έμπνευσης και γνώσης. Πάλι και εδώ από πίσω ήταν ο Γιώργος Μπαράκος με τα φοβερά blindfold test στο τζαζ κλαμπ του…

Τον θυμάμαι να κάθεται στην πόρτα και να λέει στα νέα παιδιά που ήθελαν να μπουν στο κλαμπ και δεν είχαν χρήματα «ελάτε μέσα δεν θα σας πάρω λεφτά». Οποιον θεωρούσε ότι αγαπούσε την jazz και είχε πρόβλημα δεν του έπαιρνε χρήματα. Το βράδυ που τελειώναμε το παίξιμο θυμάμαι με κυνηγούσε να μου δώσει λεφτά για το ταξί να πάω στο σπίτι μου στους Αμπελόκηπους. Ολους μας κυνηγούσε για να μας δώσει λεφτά από αυτά που δεν είχε.

Εκεί στο τζαζ κλαμπ του Γιώργου Μπαράκου παίξαμε μαζί με τον Γιώργο Φιλιππίδη, τον Μάρκο Αλεξίου σαν Sphinx (τρίο) και κουαρτέτο αργότερα με τον Λάκη Ζώη. Ο Μπαράκος προγραμμάτιζε ένα live και ξέραμε ότι θα παίξει ο Bela Lakatos ή ο Tony Lakatos και θα τον συνοδεύαμε μαζί με τον Γιώργο Φιλιππίδη. Συνήθως έρχονταν οδικώς από τη Βουδαπέστη, κάναμε μια πρόβα και παίζαμε το ίδιο βράδυ. Το κάθε γκρουπ έπαιζε κάθε βράδυ επί μία εβδομάδα. Το κοινό ήταν δίπλα μας, μία ανάσα που λέμε. Πιο κοντά δεν γινόταν. Το live άρχιζε 21.30 και πήγαινε μέχρι τις 02.00.

Ο ιθύνων νους των μετακλήσεων ήταν ο κιθαρίστας Johnny Lambizzi. Η αρχή έγινε με τον θρυλικό πιανίστα Szakcsi Lakatos Bella, ακολούθησε ο Aladar Pege, ο Tony Lakatos, ο Gyula Babos, o George Vukan, ο Balazs Berkes, o Pal Vasvari, ο Imre Koszegi, ο Gianni Cavalaro, o Fusti Gabor, o Leo Smith, o Laszlo Gardony, o Harry Sokal, o Peter Kowald, o Muntok, o Rudolph Dajek. Επίσης και πολλοί έλληνες μουσικοί όπως ο Μανώλης Μικέλης, ο Γιώτης Σαμαράς, ο Παντελής Μπενετάτος, ο Βασίλης Ρακόπουλος, ο Σάκης Πάλλης, ο Φλώρος Φλωρίδης, ο Σάκης Παπαδημητρίου, ο Δημήτρης Ζαφειρέλης, o Γιώργος Φακανάς, ο Μηνάς Αλεξιάδης και άλλοι…

Ο Γιώργος Τρανταλίδης είναι συνθέτης και ντράμερ

Πήτερ Γκουράλνικ • Αναζητώντας τον Ρόμπερτ Τζόνσον

Μετάφραση: Ιουλία Ραλλίδη
σσ. 132, σχήμα 130×205
I S B N 978-960-537-323-8
Πρώτη έκδοση, Νοέμβριος 2022
Λ.Τ.: 12,00 € (+ Φ Π Α)

Ο Ρόμπερτ Τζόνσον (1911–1938) άσκησε τη μεγαλύτερη επιρροή από όλους τους τραγουδιστές των μπλουζ. Επηρέασε τον Muddy Waters όσο κανείς άλλος, στάθηκε πηγή έμπνευσης για τον Έρικ Κλάπτον, τους Rolling Stones και για μια ολόκληρη γενιά του ροκ εν ρολ, ενώ τα τραγούδια του εντυπωσιάζουν με τη δύναμη και την πρωτοτυπία τους όσο και με την ευαισθησία τους. Παρ’ όλα αυτά μεγάλο μέρος της ζωής του παραμένει μέχρι σήμερα στο σκοτάδι, και ο Ρόμπερτ Τζόνσον αποτελεί μια από τις πιο αινιγματικές και μυστηριώδεις φυσιογνωμίες των μπλουζ. Οι διαστάσεις του μύθου του, που μερικές φορές υπερκάλυψαν τη μουσική του, στάθηκαν η αιτία για τις αμέτρητες ιστορίες, τις ανεκδοτολογικές αφηγήσεις, τα κινηματογραφικά σενάρια – η ταινία Crossroads (1986) – καθώς και πλήθος αφιερώματα. Το στοίχημά του με τον διάβολο θυμίζει τον Φάουστ και βρίσκεται στην καρδιά των μύθων των μπλουζ.

Άντονυ Άλπερς • Παραμύθια από τις Νότιες Θάλασσες

Μετάφραση: Άννα Κόκκαλη
Επίμετρο: Graziella Englaro
σσ. 237, σχήμα 130×205
I S B N 978-960-7034-88-0
Απόπειρα, Δεύτερη έκδοση, 2022
Πρώτη έκδοση, Αθήνα 1999
Σειρά: Του Κόσμου τα Παραμύθια • αρ. 9
Λ.Τ.: 12,00 € (+ Φ Π Α)

Ταϊτή, Σαμόα, Χαβάη, Τόνγκα, Νήσος του Πάσχα, Μανγκαρέβα, Νήσοι Τσάταμ, Νήσοι της Μαρκησίας, Νέα Ζηλανδία, Τουαμότου

Η Πολυνησία γοήτευε πάντα τον δυτικό άνθρωπο. Συγγραφείς όπως ο Melville και ο Stevenson, ζωγράφοι όπως ο Gauguin ύμνησαν τις Νότιες Θάλασσες με τη δύναμη και την ομορφιά των έργων τους.

Η προφορική λογοτεχνία των λαών της Πολυνησίας, μια από τις πιο μαγευτικές και πλούσιες του κόσμου, συχνά συγκρίνεται με αυτές της Ελλάδας, της Ινδίας και της Σκανδιναβίας πριν από την εισαγωγή της γραφής.

Οι μύθοι έχουν μια έντονη επική εξιστόρηση μέσα στην οποία αναμιγνύονται χιούμορ και βία, αγάπη και τρυφερότητα, ταμπού και παράβαση, τελετές και απροσδόκητα μαγικά γεγονότα. Συχνά η εξέλιξη παραμένει ανοικτή, όπως με τις ιστορίες του Τινιράου και της Χίνε ή με τον κύκλο των ιστοριών του Μάουι, που συνεχίζονται χωρίς να καταλήγουν κάπου συγκεκριμένα.

Σε ορισμένες ιστορίες ενυπάρχουν ασάφειες, γρίφοι, δυσνόητες παροιμίες, ωστόσο η αφήγηση δεν χάνει τίποτε από τη γοητεία της – πολύτιμα πετράδια οι μύθοι, τα παραμύθια και οι ιστορίες που κατόρθωσαν να φτάσουν ως εμάς είναι σαν πραγματικά αρχαία αγάλματα από τα οποία ένα πόδι, ένα χέρι έχει χαθεί στο χρόνο.

Χρύσα Παραλίκα • Θα κλειδώσεις;

μυθιστόρημα,
σσ. 342, σχήμα 13 × 20,5 εκ.,
έκδοση χαρτόδετη,
I S B N: 978-960-537-322-1,
Λ.Τ. 16,00 € + Φ Π Α,
Πρώτη έκδοση: Απόπειρα, Σεπτέμβριος 2022

Το βιβλίο της Χρύσας Παραλίκα, πυξίδα και αστρολάβος, φως, να βρει το ανθρώπινο ον, τα πατήματά του.
Μια διαδρομή Αθήνα–Σαλονίκη, με πορεία την εσωτερική εξερεύνηση της ανθρώπινης φύσης.
Ευαγγέλιο για όσους άγγιξαν, έστω λίγες σελίδες του, αποσπασματικά.
Σαν η εντύπωση της διήγησης, τρυπώνει ίδια κλέφτης, στα νυχτερινά μας όνειρα, στις καθημερινές έννοιες μας, το βιβλίο έχει επιτελέσει το σκοπό του.
Ένα βιβλίο που θεωρώ σταθμό στα Ελληνικά Γράμματα. Φιλοσοφικό δοκίμιο.
Εξετάζει την ψυχή από τη θέαση του πνεύματος και ανάγει το ανθρώπινο ον στην ισόθεη θέση που του ταιριάζει.
Η αφήγηση, που μιλά με τους ήρωές της παραβολικά, ταυτίζει τον αναγνώστη με τους πρωταγωνιστές της, όχι για να τους κατεβάσει στ’ ανθρώπινα και να τους κάμει – ηττοπαθώς – να ταυτιστούν μαζί τους. Μα να τους μεταμορφώσει σε ήρωες, πρότυπα του ανθρώπινου είδους.
Έναν Οδυσσέα, έναν Ηρακλή, κι ακόμη έναν Προμηθέα, προκειμένου να βελτιώσει με τη δυναμική της αγάπης και την ενέργεια της ζωής, τα ανθρώπινα όντα σε μυθικούς Ήρωες.
Με συμμέτοχο την υπέρβαση, τη μαγεία και τη συνάντηση με το άγνωστο που κουβαλάμε μέσα μας, ώστε η ανάδευσή του, να ρίξει φως στα σκοτάδια μας, στην αποδοχή της σκιάς μας, ώστε αυτόφωτοι να φτάσουμε τη φύση μας.
Στην αγάπη, με τελικό προορισμό τη Θέωση.
Λυκαία Ιεροφίλη

Εύη Λιναρδή • Το βλέμμα του Σκύλου

 ποίηση

σσ. 61, σχήμα 13 × 20,5 εκ.,
έκδοση χαρτόδετη,
I S B N: 978-960-537-321-4,
Λ.Τ. 8,00 € + Φ Π Α,
Πρώτη έκδοση: Απόπειρα, Σεπτέμβριος 2022

Υπάρχουν στιγμές και σχέσεις στο διάβα του χρόνου μας που μας πυροδοτούν συναισθήματα και γίνονται φθόγγοι και λέξεις και σημεία στίξης, που σπάνε τα εσωτερικά δεσμά και δένουν μεταξύ τους μέσα σε έκρηξη, μέσα σε πόνο και σιωπή. Που γίνονται ιστορία, που διασχίζουν το προσωπικό βίωμα κι αγγίζουν το συλλογικό. Που συλλαμβάνουν, κυοφορούν, γεννούν Ποίηση. Κι έτσι, έρχονται να μας συναντήσουν, να μας ξυπνήσουν. Να συνδεθούμε με το κενό μας και με τον Κόσμο.

Η ομορφιά σκοτώνει.
Ήλιος που καίει
Αγκάθια που ματώνουν.
Έρωτας
Αποσύνθεση
Θάνατος.
Κάπως έτσι,
σ’ ένα παρανάλωμα,
γεννιέται
το Ποίημα.

Το διεθνές βραβείο της Οστάνας στον Μπούτσουνγκ Ντ Σόναμ

Πέρα από τα Μπούκερ, τα Γκογκούρ κτλ, υπάρχουν και τα βραβεία της Οστάνας, που απονέμονται κάθε χρόνο αρχές Ιουνίου σε συγγραφείς που καλλιεργούν τη μητρική τους γλώσσα. (Ostana Premio Scritture in Lingua Madre είναι η πλήρης ονομασία του βραβείου.) Φέτος το διεθνές βραβείο της Οστάνας απονεμήθηκε στον Θιβετανό ποιητή Μπούτσουνγκ Ντ Σόναμ, που χάρη στις μεταφράσεις του διατηρεί την προσοχή μας στη θιβετανική γλώσσα και γραμματεία.
Congratulations, Μπούτσουνγκ!

Η έκδοση της ποιητικής ανθολογίας Καίγοντας τις πλεξούδες του ήλιου είναι η πρώτη μετάφραση σε άλλη γλώσσα πλην της αγγλικής.