Μαρία Λουίσα Μπομπάλ • Τα νέα νησιά & Το μυστικό

Πρόλογος: Χόρχε Λουίς Μπόρχες
Μετάφραση, Επίμετρο: Άννα Βερροιοπούλου
σσ. 100, σχήμα 13 × 20,5 εκ.,
έκδοση χαρτόδετη,
I S B N 978-960-537-357-3,
Απόπειρα, Ιούλιος 2025
Λ.Τ.: 10,00 € (+ Φ Π Α) 

 

Τα νέα νησιά, η καθηλωτική, μυστηριώδης, ομιχλώδης νουβέλα της Μαρίας Λουίσα Μπομπάλ, γραμμένη το 1939, φέρνει μια ανανέωση στη χιλιανή λογοτεχνία, ανοίγοντας νέους δρόμους στη νουβέλα της εποχής. Είναι ένα από τα πρώτα φεμινιστικά έργα της Λατινικής Αμερικής, όπου διαφαίνονται οι πρώιμοι σπόροι του μαγικού ρεαλισμού, καθώς αφαιρεί από τη λογοτεχνία τον στείρο ρεαλισμό της εποχής της, ενώ ταυτόχρονα εισάγει μια φρέσκια, γόνιμη γυναικεία φωνή στο φανταστικό.

«Το μυστικό» (1944) είναι από τα διηγήματα που στοιχειώνουν τον αναγνώστη προκαλώντας με τη βαθύτητα και την πυκνότητα των νοημάτων τους.

Τα νέα νησιά και «Το μυστικό» είναι μικρά λογοτεχνικά αριστούργηματα, κομψοτεχνήματα που επηρέασαν πολλούς συγγραφείς, όπως ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες και ο Χουάν Ρούλφο, οι οποίοι τα εξύμνησαν και άντλησαν έμπνευση από αυτά.

Οι αναμνήσεις μιας νεκρής • Δείγμα πρώιμου μαγικού ρεαλισμού

Γράφει ο Αντώνης Φράγκος | εφημ. Εποχή,
Κυριακή 4 Απριλίου 2021 »»

Μαρία Λουίσα Μπομπάλ, Οι αναμνήσεις μιας νεκρής, μετάφραση: Άννα Βερροιοπούλου,  Απόπειρα, 2020


H, σχεδόν άγνωστη σε εμάς, Μαρία Λουίσα Μπομπάλ χαίρει μεγάλης εκτίμησης στον ισπανόφωνο κόσμο και βεβαίως περισσότερο στη Λατινική Αμερική μιας και είναι γέννημα θρέμμα της. Πατρίδα της η Χιλή όπου άνοιξε τα μάτια της το μακρινό 1910. Έχασε νωρίς τον πατέρα της και μαθήτευσε εσώκλειστη στο Παρίσι, σε συντηρητικό καθολικό σχολείο. Μετά από μια θυελλώδη ερωτική σχέση, ταξιδεύει, το 1933, στο Μπουένος Άιρες –προσκεκλημένη από τον Πάμπλο Νερούδα – όπου, επί δυο χρόνια, αναπτύσσει το ενδιαφέρον της για τον λογοτεχνικό κόσμο στους πολιτιστικούς κύκλους της Αργεντινής. Μεταναστεύει στη Νέα Υόρκη και διαμένει εκεί επί 30 συναπτά έτη – στην αρχή υπό άσχημες συνθήκες. Επιστρέφει, κατόπιν, στη Χιλή για να τελευτήσει ύστερα από λίγα χρόνια τον βίο της, έχοντας στην αποσκευή της δύο σύντομα μυθιστορήματα που θεωρούνται πρόδρομα του μαγικού ρεαλισμού αλλά και της φανταστικής λογοτεχνίας.

Οι αναμνήσεις μιας νεκρής γράφτηκαν, ουσιαστικά, το 1938 και ξαναγράφτηκαν στη νεοϋρκέζικη αυτοεξορία της το 1947 στην αγγλική γλώσσα. Ποια είναι λοιπόν τούτη η συγγραφέας που επηρέασε λογοτέχνες του μεγέθους ενός Χουάν Ρούλφο, ενός Κάρλος Φουέντες, ενός Μπόρχες; Η αλήθεια είναι πως η μεταφυσική ματιά της προανήγγειλε εκείνο το μεταπολεμικό ρεύμα του μαγικού ρεαλισμού – ο υπερβατικός τρόπος προσέγγισης των ανθρώπινων παθών υπό τη γυναικεία ταυτότητα. Σχετικά με την τελευταία, η Μπομπάλ ήταν απ’ τις πρώτες στην Λατινική Αμερική που είχε τη γενναιότητα να μιλήσει για την κατάσταση της γυναίκας στον μεσοπόλεμο, το δικαίωμα στον έρωτα και τους περιορισμούς της σε μιαν ανδροκρατούμενη κοινωνία.

Μπορούν οι νεκροί να έχουν αναμνήσεις;

γράφει ο Τάσος Τσακίρογλου | Εφημερίδα των συντακτών,
Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2020 »»

Στο βιβλίο της Οι αναμνήσεις μιας νεκρής (Απόπειρα, 2020) η Χιλιανή Μαρία Λουίσα Μπομπάλ αναπλάθει το κοινωνικό περιβάλλον της δεκαετίας του 1930 μέσα από τα γυναικεία μάτια, περιγράφοντας την προσωπική της ιστορία. Με μία διαφορά: η πρωταγωνίστριά της δεν βρίσκεται στο κρεβάτι του πόνου, αλλά… έχει ήδη πεθάνει.

Στο βιβλίο του Ο θάνατος του Αρτέμιο Κρους (εκδόσεις Αγρα), ο μεγάλος συγγραφέας Κάρλος Φουέντες περιγράφει το πώς ο ετοιμοθάνατος πρωταγωνιστής του στις ώρες της προθανάτιας αγωνίας αναπλάθει το παρελθόν του, το οποίο είναι συνυφασμένο με την ιστορία το Μεξικού: η επανάσταση, η συμμετοχή σ’ αυτήν, η προδοσία, η αλλαγή στρατοπέδου, η εμπλοκή με το χρήμα και την εξουσία, η διαφθορά, οι συγκρούσεις και τελικά ο θάνατος. Είναι η ιστορία μέσα από τα μάτια του άνδρα, ο οποίος μπαίνει στον ηρωικό στίβο, μάχεται και στο τέλος νικά ή συντρίβεται.

Αυτό είναι και το μοτίβο της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας της εποχής.

Στο βιβλίο της Οι αναμνήσεις μιας νεκρής (Απόπειρα, 2020) η Χιλιανή Μαρία Λουίσα Μπομπάλ αναπλάθει το κοινωνικό περιβάλλον της δεκαετίας του 1930 μέσα από τα γυναικεία μάτια, περιγράφοντας την προσωπική της ιστορία. Με μία διαφορά: η πρωταγωνίστριά της δεν βρίσκεται στο κρεβάτι του πόνου, αλλά... έχει ήδη πεθάνει, όπως αναφέρεται και στον τίτλο – ο πρωτότυπος τίτλος είναι «Η σαβανωμένη».

Συζήτηση με την Άννα Βερροιοπούλου για τη Μαρία Λουίζα Μπομπάλ και τις Αναμνήσεις μιας νεκρής

συνέντευξη στον Βαγγέλη Μπουμπάκη | Extreme Ways,
Παρασκευή 16 Οκτώβρης 2020 »»

Β.Μ:  Ποια είναι η Μαρία Λουίσα Μπομπάλ;

Η Μαρία Λουίσα Μπομπάλ (1910-1980) δεν είναι ένα από τα φανταχτερά ονόματα της ισπανόφωνης λογοτεχνίας, το όνομά της δεν έχει πολυακουστεί έξω από τα σύνορα της Αμερικανικής ηπείρου και πρώτη φορά μεταφράζεται στην Ελλάδα. Κι όμως είναι μια από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές φιγούρες της Λατινικής Αμερικής του περασμένου αιώνα. Η Μπομπάλ ήταν μια γυναίκα πέρα από τις συμβάσεις της εποχής της, τόσο ως συγγραφέας, όσο και ως άνθρωπος, δηλαδή όπως λέμε «δεν καθόταν στ’ αυγά της». Όσο η μητέρα της προσπαθούσε να την καλοπαντρέψει, όπως ήταν η μοίρα κάθε νέας κοπέλας των αρχών του αιώνα, η ατίθαση Μπομπάλ τα έκανε όλα διαφορετικά, δημιουργώντας συχνά σκάνδαλα με αρνητικές συνέπειες στη ζωή της και στην αποδοχή του έργου της: κυκλοφορούσε στους ανδροκρατούμενους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής, παντρεύτηκε προσχηματικά τον ομοφυλόφιλο ζωγράφο Χόρχε Λάρκο και όταν χωρίσανε κουβαλούσε το ανεξίτηλο στίγμα της «διαζευγμένης», πυροβόλησε τον πρώτο της μεγάλο έρωτα πολλά χρόνια μετά αφού την εγκατέλειψε. Ωστόσο, αυτό που προκάλεσε ίσως περισσότερο το κοινό ηθικό αίσθημα ήταν το γεγονός ότι ήταν γυναίκα συγγραφέας και, πρωτοφανές!, με θέματα φεμινιστικά και ερωτικά. Αποδιωγμένη, αναγκάστηκε το 1944 να πάει να ζήσει στις ΗΠΑ, περνώντας δύσκολα οικονομικά και ψυχολογικά, αλλά απολαμβάνοντας εκεί μεγάλη αναγνώριση του έργου της.

Το πρωτοπόρο έργο της, όπως ακριβώς και η ίδια της η ζωή, συνοψίζεται ίσως στην αγαπημένη της φράση του Πασκάλ: «Γεωμετρία-Πάθος-Ποίηση». Προκάλεσε το θαυμασμό μεγάλων συγγραφέων της εποχής της, όπως του Πάμπλο Νερούδα και του Μπόρχες (του Τζόρτζι όπως τον έλεγε) με τους οποίους ήταν καλή φίλη. Μάλιστα το πρώτο της μυθιστόρημα το έγραψε στο τραπέζι της κουζίνας του Νερούδα.

Μαρία Λουίσα Μπομπάλ | Οι αναμνήσεις μιας νεκρής

από τη Lifo | Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου 2020 »» 

Σε μια εποχή που στην παγκόσμια λογοτεχνία η γυναίκα παρουσιαζόταν είτε ως άγγελος είτε ως δαιμόνιο, η Χιλιανή Μαρία Λουίσα Μπομπάλ τόλμησε να μιλήσει για την πραγματικότητα της γυναίκας, την ερωτική της επιθυμία, την περιχαράκωση στον εαυτό της μέσα σε έναν αντρικό κόσμο. Η πρωταγωνίστρια Άνα Μαρία, μια νεκρή γυναίκα, όμορφη και παθιασμένη, αναλογίζεται το παρελθόν της με την πικρή σοφία του πεθαμένου. Ξεδιπλώνει μπροστά μας μια ζωή χαραμισμένη σε αδιέξοδους έρωτες, βασανισμένη από την αδυνατότητα της γυναίκας να ζήσει με πλησμονή τη ζωή. Φόντο της ιστορίας της οι σκιές, η ομίχλη, τα υγρά τοπία μιας ρομαντικής Χιλής. Η Μαρία Λουίσα Μπομπάλ, ως η πρόδρομος του μαγικού ρεαλισμού στη λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία, γράφει πλάθοντας ένα μαγικό σύμπαν τόσο ζωντανό όσο ένα όνειρο. Οι Αναμνήσεις μιας νεκρής ανανέωσαν και σημάδεψαν την ισπανόφωνη λογοτεχνία.

Μαρία Λουίσα Μπομπάλ • Οι αναμνήσεις μιας νεκρής

μυθιστόρημα
μετάφραση: Άννα Βερροιοπούλου
σσ. 148, σχήμα 13 × 20,5 εκ.,
έκδοση χαρτόδετη,
I S B N: 978-960-537-289-7,
Λ.Τ. 12,00 € + Φ Π Α
Απόπειρα, Ιούλιος 2020

Ένα βιβλίο που δεν θα ξεχάσει ποτέ η Αμερική μας. — Χόρχε Λούις Μπόρχες
Η Μαρία Λουίσα Μπομπάλ είναι η μητέρα όλων μας, όλων των σύγχρονων συγγραφέων της Λατινικής Αμερικής. — Κάρλος Φουέντες
Ένα μυθιστόρημα θλιμμένης μαγείας, ηθελημένα παλιομοδίτικο, με αποτελεσματική κρυφή δομή. — Χόρχε Λούις Μπόρχες
Η Μαρία Λουίσα Μπομπάλ, με την πρωτότυπη ανάμειξη φαντασίας, μνήμης και πραγματικότητας, είναι η πρόδρομος του μαγικού ρεαλισμού, που αποτελεί σήμερα τον ανθό της ισπανοαμερικανικής λογοτεχνίας. — Chicago Tribune
Μια από τις πιο εξέχουσες αντιπροσώπους της αβανγκάρντ στη Λατινική Αμερική. — Diane Marting, Women Writers of Spanish America, 1987

Σε μια εποχή που στην παγκόσμια λογοτεχνία η γυναίκα παρουσιαζόταν είτε ως άγγελος είτε ως δαιμόνιο, η Χιλιανή Μαρία Λουίσα Μπομπάλ τόλμησε τη δεκαετία του ’30 να μιλήσει στο μυθιστόρημά της αυτό για τη πραγματικότητα της γυναίκας, την ερωτική της επιθυμία, την αναγκαστική περιχαράκωση στον εαυτό της μέσα σε έναν αντρικό κόσμο.
Η Μαρία Λουίσα Μπομπάλ, ως η πρόδρομος του μαγικού ρεαλισμού στη λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία, γράφει πλάθοντας ένα μαγικό σύμπαν τόσο ζωντανό όσο ένα όνειρο.
Η πρωταγωνίστρια Άνα Μαρία, μια νεκρή γυναίκα, όμορφη και παθιασμένη, αναλογίζεται το παρελθόν της με την πικρή σοφία του πεθαμένου. Ξεδιπλώνει μπροστά μας μια ζωή χαραμισμένη σε αδιέξοδους έρωτες, βασανισμένη από την αδυνατότητα της γυναίκας να ζήσει με πλησμονή τη ζωή. Φόντο της προσωπικής της ιστορίας οι σκιές, η ομίχλη, τα υγρά τοπία μιας ρομαντικής Χιλής.
Το μυθιστόρημά Οι αναμνήσεις μιας νεκρής ανανέωσε και σημάδεψε την ισπανόφωνη λογοτεχνία.