Βίκυ Μουχτούρη • «Το βλέμμα του Σκύλου» της Εύης Λιναρδή

γράφει η Βίκυ Μουχτούρη, από την παρουσίαση της ποιητικής συλλογής στη Λοκομοτίβα,
Σάββατο 17 Φεβρουαρίου 2024

Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένη που θα μιλήσω για αυτή την ποιητική συλλογή γιατί την είδα να παίρνει μορφή, ποίημα προς ποίημα. Είχα την τύχη να ζήσω την αγάπη της Εύης για τις λέξεις και την αγωνία της για το εάν θα μπουν στη σωστή θέση, εάν θα διαβαστούν επίσης τη σωστή στιγμή. Είμαστε αισίως στην 3η παρουσίαση αυτής της συλλογής.

Όταν τη διάβασα είχα την αίσθηση ότι μιλάει ένας άνθρωπος αρκετά συγκρατημένος για όλα όσα τον απασχολούν στη ζωή του. Ένας άνθρωπος που προσπαθεί να ενώσει τα κομμάτια του. Φοβισμένος, οριακά θρυμματισμένος ανά στιγμές. Διαβάζοντάς την, με συνεπήρε η εγκράτειά του η συναισθηματική. Φαντάστηκα έναν άνθρωπο να περπατά σιωπηλά και να σχολιάζει όλα όσα βλέπει γύρω του εσωτερικά.

Δεν υπάρχει τίποτα ωραιοποιημένο σε αυτά που βλέπει. Μου ήρθε η εικόνα ενός κολάζ στο μυαλό που στο κέντρο του θα είχε την κραυγή του Μουνκ μια υπόκωφη κραυγή και γύρω γύρω ανθρώποι σε φωτογραφίες σε προσωπικές στιγμές, στο σπίτι, στο νοσοκομείο, στον δρόμο, φωτογραφίες που αν και τα χρώματά τους είναι ζωντανά, θολώνουν λίγο τις φιγούρες, κάτι σαν τις ζωγραφιές του Ρίχτερ.

Ένιωσα την ανάγκη του να ανταμώσει με τον Άλλον με Α κεφαλαίο, άνδρα ή γυναίκα. Την ανάγκη του να ανταμώσει με τον εαυτό του. Την ανάγκη να φύγει από την ερημιά. Ανά στιγμές αυτή η σιωπή σπάει με εκρήξεις λεκτικές, ωμές, λιτές. Ο άνθρωπος θυμώνει, αγανακτεί, λυπάται και ματαιώνεται. Αυτά όμως τα συναισθήματα είναι το κλειδί για αυτόν, αφού τον οδηγούν στο ξύπνημα της ορμής της ύπαρξης. Θέλει απεγνωσμένα να μιλήσει, να ερωτευτεί. Αυτά είναι τα συναισθήματα που τον οδηγούν σε λύσεις που τον βγάζουν από την ανυπαρξία και την οδύνη. Η ποίηση είναι ξεκάθαρα η διέξοδος, είναι η ορμή, είναι ο χώρος που καταγγέλλει όλη αυτή την βία που διαπερνά όλα τα ποιήματα αυτής της συλλογής.

Βία

Βία οι χειρισμοί και τα ψέματα
Βία η ταπείνωση κι ο εξευτελισμός
Βία οι λέξεις
Βία οι ουσίες
Βία η υποτίμηση
Βία η εξουσία
Βία του εξουσιαστή και του εξουσιαζόμενου
Βία ο έλεγχος του μυαλού, ο αφανισμός του
Βία η χειραγώγηση, η καταπίεση
Βία η καταστολή
Βία η έλλειψη αγάπης
Βία
Βία
Βία

Είναι μια κατάθεση εμπειριών σκληρών, οδυνηρών. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει η λύση, και ο άνθρωπος αυτός βγαίνει από το αδιέξοδο.

Στη φυλακή δεν αντέχεται, φίλε…

Είδα ανθρώπους να σαλτάρουν, να κόβουν φλέβες, να χαράζουν τα χέρια τους, να κρεμιούνται από μια θηλιά
Είδα κατσαρίδες άσπρες, σιχαμερή ταπετσαρία στους τοίχους
Ένας θάλαμος, δύο κουκέτες, μια λεκάνη για τέσσερις σε θέα κοινή
Είδα ανθρώπους με το αίμα να τρέχει ποτάμι κολλημένους πάνω της,
    μια αγκαλιά
Είδα ανθρώπους να τρελαίνονται, να ουρλιάζουν
Είδα ανθρώπους που τους έτρεμαν μέσα κι έξω
Είδα φάτσες άγριες, μάτια καρφιά.

Στη μοναξιά της φυλακής μου
Διαβάζω
Μπας κι αντέξω.

Ανοίγει και διάλογο με τον αναγνώστη. Θέτει ευθέως ερωτήσεις που είναι αναπόφευκτο εμείς σαν αναγνώστες να μην εμπλακούμε. Είναι ποιήματα που μας αφήνουν χώρο να υπάρξουμε κι εμείς, όχι μόνο με την ταύτιση την οποία βοηθά η αοριστία των υποκειμένων. Εγω, εσύ, αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές. Αλλά μας επιτρέπει ελεύθερα να διαφωνήσουμε και έτσι κάπως μέσα από αυτήν τη σιωπηλή μας διαφωνία να βρούμε κι εμείς θέση.

Και συμβαίνει κάτι καταπληκτικό, υπάρχουν στίχοι που στέκονται και μόνοι τους, έχοντας ένα νόημα ξεχωριστό από αυτού του ποιήματος.

[Κρατάτε κάποιους από αυτούς τους στίχους στα χέρια σας, εάν θέλετε να μοιραστείτε τη σκέψη από χαρτάκι σας.]

[Διαβάζουν τα χαρτάκια.]

Συναντιόμαστε και ανταμώνουμε όλοι εμείς άνθρωποι τόσο διαφορετικοί σε έναν κοινό τόπο την ποίηση.

Τελειώνοντας θα ήθελα να σας διαβάζω το αγαπημένο μου ποίημα από αυτήν τη συλλογή που συνοψίζει για μένα την ψυχική, κοινωνική και πολιτική θέση της Ποίησης στις μέρες μας. Ένας χώρος που η θρυμματισμένη, βουβή ύπαρξη του ανθρώπινου πόνου, παίρνει σχήμα ηχηρό και ζωντανό.

Ποίηση

Λιγοψύχησαν οι λέξεις στο χαρτί
Μοιρολόι ύπαρξης
Χωνευτήρι σπαραγμών
Αποτύπωμα πληγής,
της μέγγενής μας
Λυρικό
Υπερβατικό
Ωμό

Υπομένοντας τη Φρίκη τους
Υποκύπτοντας στη Βία τους
Εξ-Υπηρετώντας
Άλλοθι στους δυνάστες
Συμπόρευση θελημένη, αθέλητη
Ροζ συννεφάκι
Στην κόλαση των Άλλων

Χειριστική η εξουσία
Οικειοποιείται
Μολύνει

Έξω βγες
Στο δρόμο
Σακάτεψε το φόβο
Ούρλιαξε τις λέξεις!…
ΠΥΡΠΟΛΗΣΕ ΤΕΣ!