Η ομιλία της κ. Νέλλας Συναδινού στο Πόλις καφέ, στις 27 Φεβρουαρίου 2013, για το βιβλίο Αγαπημένε μου ψυχίατρε: Μια νουβέλα και πέντε διηγήματα της Καίτης Βασιλάκου.
Ο έρωτας διατρέχει τη ραχοκοκαλιά ολόκληρου του βιβλίου, τόσο της φερώνυμης νουβέλας, όσο και των πέντε διηγημάτων που ακολουθούν· όμως όχι ως έρωτας - ειδύλλιο, προπομπός σχέσης - σύζευξης και πορεία φθοράς ως το θλιβερό ξέφτισμα… Ο έρωτας αυτός δεν είναι ο μικρούλης φτερωτός, ο γιος της Αφροδίτης, είναι ο αρχέγονος θεός, ο κοσμογονικός του Ησίοδου, που εξισορροπεί τις άλλες δυνάμεις: καταλύτης και αναπλάστης, βασανιστής και ευεργέτης, αδυσώπητος και συγγνωμονικός, ανεκπλήρωτος κι όμως τα πάντα πληρών. Σε αποσαθρώνει και σε αναγεννά δυνατότερο σαν φοίνικα από τη στάχτη ή σε καταβυθίζει δια παντός, αν επιμένεις να τον αρνείσαι…
Αγαπημένε μου ψυχίατρε, μια ιστορία ανεκπλήρωτου έρωτα ή ονειρικά εκπληρωμένου, βαθιά, ολοκληρωτικά, τραυματικά. Ηδονικά και βασανιστικά βιωμένου στο φαντασιακό, αυτοκαταστροφικά αυτοτροφοδοτούμενου μέσα από το φορμαρισμένο σχήμα των τριών τετάρτων ψυχιατρικής συνεδρίας της «ασθενούς», άψογα διεκπεραιούμενης από επιστημονική άποψη. Κι έπειτα εκείνη ξεχνούσε τη μορφή του, ενώ ταυτόχρονα οι στιγμές της καθορίζονταν από την απόλυτη πληρότητα της παρουσίας του. Μια λεπτομέρεια - αντίφαση κι αυτή, ανατρεπτική…
Οι ανατροπές συμβαίνουν, πάντα εκ των έσω, την ώρα που εκλύονται τα πρώτα δάκρυα, λίγο λίγο που μεταβάλλεται υφολογικά το βίαιο πάθος και όλο γλυκαίνει και όλο προλειαίνει τον δρόμο της απεξάρτησης…
Ανατροπή είναι το τέλος, που δικαιώνει τη βασανιστική διαδικασία, δηλαδή τον έρωτα που ενέπνευσε την επιθυμία για τη διεκπεραίωσή της. Εξαιρετικό όμως ενδιαφέρον έχει και η ίδια η πορεία προς το τέλος, τόσο ουσιαστικά ψυχαναλυτική, που ο αναγνώστης βρίσκεται στην καρέκλα της «ασθενούς» και άλλοτε ταυτίζεται, ανακαλύπτοντας το ομώνυμό του, άλλοτε ετεροκαθορίζεται από το ετερώνυμο είδωλο, και στις δυο περιπτώσεις αυτογνωσιακά…
Και ανατροπές γίνονται, γιατί πλήθος φιλοσοφικών ερωτημάτων τίθενται, καθώς όλα τα στερεότυπα και τα κοινότοπα επανεξετάζονται: περί της προσήκουσας στάσης στην κοινωνία, περί των δυσδιάκριτων ορίων καθορισμού του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού, περί των γκρίζων ζωνών του εντός και του εκτός φυσιολογικού…
Ανατρεπτική είναι ατόφια η αφηγήτρια - ηρωίδα που παιγνιδίζει στην κλίμακα του «θέτω» και του «αίρω»· που ξεδιπλώνεται με απροσμέτρητο πόνο και αναδιπλώνεται με σχεδόν αυτάρεσκο αυτοσαρκασμό· ψυχαναλύεται από τον θεραπευτή της και παράλληλα τον ψυχαναλύει, ενδοσκοπικά διεισδύοντας στην ψυχή του· που επιτυγχάνει έτσι το μέγιστο της ψυχαναλυτικής επενέργειας, οιονεί καθοδηγούμενη και ουσιαστικά καθοδηγώντας την ψυχαναλυτική της πορεία· δράττεται των εναυσμάτων, για να καρπωθεί τα δώρα, μα ανασυνθέτει τα κομμάτια της με τα δικά της δομικά υλικά· που ταλανίζεται, μα δεν καταρρέει· στιγμές στιγμές μοιάζει ευάλωτα εξαρτώμενη και πάλι, αναδύεται αγέρωχα ακέραιη. Σιγά σιγά, η αφηγήτρια - ηρωίδα αποπνέει μιαν αύρα σιγουριάς πως κάτι βαθιά βαθιά μέσα της ποτέ δεν θα σπάσει…
Εκείνη, μια γυναίκα που υπερέχει δυναμικά, ως ψυχοπνευματική οντότητα, και το γνωρίζει· εκείνος, μονοδιάστατη υπόσταση — ο ψυχίατρος —, προβλέψιμα και ανιαρά συμβατικός, που όμως μεθοδικά επιτυγχάνει τον στόχο του. Οποία ανατροπή και αυτή!
Τα διηγήματα αποτελούν δυνητικές προεκτάσεις ή τμήματα εμβόλιμα ή ανάστροφες εκδοχές της νουβέλας, έκδηλα εστιασμένα στο μοτίβο του έρωτα.
«Ο θεός που αμάρτησε»
Όταν τα εσκαμμένα υπερβαίνονται και τα εγγεγραμμένα στο συλλογικό ασυνείδητο ως μη εκπληρώσιμα, εκπληρούνται, το τίμημα είναι βαρύ…
«Ο κήπος με τα αγάλματα»
Η αγωνία για τη βίωση της επιθυμίας και ο τρόμος του τραύματος των αλλαγών, σβήνουν, όταν παγώνουν σε μιαν ηδονική απόσυρση…
«Οι εκατόν ογδόντα χτύποι»
Συγκλονιστικά δυνατό, το αγαπημένο μου! Αποδίδει τον αγώνα του μοναδικού και μοναχικού μαχητή, που παθιασμένα μάχεται την παράλογη σύμβαση και υπακούει στην αφοπλιστικά απόλυτη, καταδική του αλήθεια…
«Με τα μάτια κλειστά»
Σε μιαν ονειρική ή εικονική πραγματικότητα ανατρέπεται η λυτρωτική ανατροπή της αρχικής νουβέλας — Αγαπημένε μου ψυχίατρε — και τελικά, αισίως, αποκαθίσταται…
«Ο δαίμονας»
Σε σχέση, πάλι, με τη νουβέλα· μήπως δαιμονική θα ήταν η εξέλιξη στη ροή των πραγμάτων, αν το ανεκπλήρωτο εκπληρωνόταν;
Η Καίτη Βασιλάκου καινοτομεί ως προς τον τρόπο που προσεγγίζει τα θέματά της, τόσο άπλετα, καταιγιστικά, ανελέητα φωτογραφίζοντας τις ψυχές των ηρώων της. Και καθώς αυτοί απροκάλυπτοι αποκαλύπτουν πτυχές, η συγγραφέας δρασκελίζει τις κόκκινες γραμμές. Και καινοτομεί με αφηγηματικές τεχνικές παραληρηματικού λόγου, χωρίς ωστόσο να ξεφεύγει σε σκιώδεις λαβυρίνθους δυσνόητου λόγου και σκέψης. Η λέξη και η σκέψη στο γράψιμό της διατηρούν καθαρότητα.
Ο λιτός λόγος της, η απλή σύνταξη — μικροπερίοδη, παρατακτική ή με ασύνδετο σχήμα —, η ομοδιηγητική αφήγηση, η πρωτοπρόσωπη άμεση γραφή, οι φυσικοί αβίαστοι διάλογοι, τα πολλαπλά επίπεδα ερμηνείας που αναδύονται απροσποίητα, όλα μαγεύουν…
Δηλώνω σαγηνευμένη!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου