Γράφει ο Κώστας Κρεμμύδας | Μανδραγόρας,
τχ. 41, Νοέμβριος 2009 (σσ. 148–149)
Αναμνήσεις προκάτ άνοιξης
εκδ. Απόπειρα, 2006, σελ. 39·
μια δεύτερη ανάγνωση του ποιητή Κ* και άλλα αμφίδρομα
εκδ. Απόπειρα, Μάρτιος 2008, σελ. 47·
Το ταξίδι του Αιμίλιου στην Έρημη Χώρα
εκδ. Εριφύλη, Μάιος 2008, σελ. 33,
ειδικής έκδοσης σε 300 αριθμημένα αντίτυπα.
KΑΠΟΤΕ ΤΑΞΙΔΕΨΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΕΙΠΕ
Ο ΜΠΑΡΜΑΝ ΗΤΑΝ ΑΛΛΗ ΕΠΟΧΗ ΙΣΩΣ ΦΟΥΞΙΑ ΙΣΩΣ ΧΡΥΣΟΠΡΑΣΙΝΗ
βέβαια είναι κι αυτό
κάθε πρωί
το σκληρό φως το αγκιστρωμένο
στις πευκοβελόνες
κάτι πρέπει να γίνει
πρέπει να βρούμε κάποια επαφή
κάποιο modus vivendi
με τούτη την άνοιξη εξ ακανθών
με τις νεκρώσιμες ανθοστήλες
next please
Ο Βασίλης Πολύζος σπούδασε Νομικά και Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες, είδε τις δαχτυλιές στο τζάμι/ σημάδια που άφησε ο Βιργίλιος, ο Πάτρικ Κάβανα, ο Γ. Σεφέρης (εμφανώς), ο Έλιοτ (ακόμα εμφανέστερα), και επτοήθη. Προέκτεινε την αγγλική γλώσσα μέχρι τα όρια της μητρικής του, θυμήθηκε τη Σύλβια Πλαθ, μνημόνευσε την ποίηση του πατρός Ταρκόφσκι, ταξίδεψε έως Σαχαλίνης… Οι ποιητές [του] είχαν λέξεις α΄ διαλογής. Κι αυτός φορώντας γκρι φανελένιες λέξεις/ μαύρα γυαλιά/ ήταν σχεδόν αθέατος μέσα στο πλήθος […] δεν έκρινε για να μην κριθεί/ άλλωστε/ τα πιο σημαντικά βιβλία είχαν γραφτεί/ από πεθαμένους […] Αν αφήσουμε ελεύθερους τους ρυθμούς/ συλλογίστηκε/ θ’ αφηνιάσουνε τα φοινικόδεντρα, παρότι δε δίστασε, το αντίθετο μάλιστα, να επιχειρεί, συχνά με επιτυχία, να διαβάσει αλλιώς τα λάθη του κόσμου. Ίσως στα λάθη αυτά, να οφείλεται η ενασχόλησή του με τη δικηγορία στην Αθήνα, και στη διαφορετική ανάγνωση των λαθών η στροφή του στην ποίηση.
Κατά τα λοιπά είναι μέλος της International Bar Association και του Human Rights Institute (Λονδίνο). Διετέλεσε επιμελητής ύλης και παρουσιαστής της τηλεοπτικής εκπομπής «Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα» (ΕΡΤ 1, 1985-87). Συνεργάστηκε ως υπεύθυνος πολιτιστικού τομέα στο ραδιοφωνικό σταθμό Δίαυλος 10 (1987-88). Ήταν επίσης αρχισυντάκτης του περιοδικού Τα Αγροτικά (1983-87), διευθυντής της περιοδικής επιστημονικής έκδοσης Αγροτικά Θέματα (1984-85), εκδότης και διευθυντής του μηνιαίου τοπικού εντύπου Ο Στρέφης (1982-86). Πρώτο ποιητικό βιβλίο: Επίλογοι και άλλα Κεκραγάρια (Εριφύλη, 1999), για να ακολουθήσουν το DIZZILAND (Εριφύλη, 2001), Ηλιακό ποδήλατο (Μεταίχμιο, 2003), 12+1 μοναχικά ποιήματα (Εριφύλη, 2005) και τα πρόσφατα Αναμνήσεις προκάτ άνοιξης (Απόπειρα, 2006), μια δεύτερη ανάγνωση του ποιητή Κ* και άλλα αμφίδρομα, (Απόπειρα Μάρτιος 2008), και Το ταξίδι του Αιμίλιου στην Έρημη Χώρα (Εριφύλη, Μάιος 2008). Την περίοδο 1983-87 παρουσιάστηκαν πολλά τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ από την ΕΡΤ-1, βασισμένα σε δική του έρευνα, σενάριο και σκηνοθεσία: για την Κίτρινη Αποθήκη του Βόλου, το τρενάκι του Πηλίου, τα κάστρα του Ναυπλίου, τα Μετέωρα, τον ζωγράφο Θεοφάνη, τα Εικαστικά της Κατοχής και της Αντίστασης, τ’ Αμπελάκια κλπ. Τέλος αναρτά τακτικά ποιήματά του στο emiliusx.blogspot.com, παρουσιάζοντας παράλληλα εικαστικές συνθέσεις του με πρόγραμμα ζωγραφικής computer προσπαθώντας να συν δέσει οργανικά τα ποιήματά του με το θαύμα των υπολογιστών: απλώνω τα κλωνάρια μου ως την άκρη της όρασής μου/ στροβιλίζω στρατιές δαχτύλων/ περιδινώ γαλαξίες οφθαλμών/ διαιρούμενος πληθύνομαι/ αφαιρούμενος προστίθεμαι/ κυκλώνω το σύμπαν που χάραξα γύρω μου (Κάτοπτρα, από τη συλλογή «Το ταξίδι του Αιμίλιου...»). Παρατήρηση: τα ποιήματα αρκούν αυτοτελώς δίχως τη στήριξη ή τη συνοδεία εικαστικών, εξ υπολογιστού, παρεμβάσεων.
Μια διαρκής περιπετειώδης αναζήτηση/πορεία που προσπαθεί να απαντήσει ποιητικά στα συμβαίνοντα στο σύγχρονο κόσμο, είναι το έργο που καταθέτει ο Β.Π. Με εξοπλισμό βαρύ το λόγο των κειμένων συνθέτει μια λυρική μεταμοντέρνα ελεγεία κατά τα πρότυπα(;) της αντίστοιχης (Ελεγεία και Σάτιρες) του Καρυωτάκη. Άλλωστε η σάτιρα δεν λείπει και από τον Πολύζο. Ίσως η τελευταία συλλογή του να είναι ακριβώς και η λιγότερο αισιόδοξη εκδοχή της ποίησής του, παρά το χιουμοριστικό/υπολανθάνον καυστικό ύφος των ταφικών επιγραμμάτων με τα οποία την ολοκληρώνει. Μια ποιητική παρακαταθήκη που ξεκίνησε εμφανώς από το έργο του «δεύτερη ανάγνωση του ποιητή Κ*…», όπου στοιχειοθετούνται οι άξονες των αναφορών, οι επιρροές, το συγγενές υποκείμενο του διαλόγου του, «οι άγνωστοι Χ» της εναντίον του ποίησης: οι άνθρωποί μου πήραν να σκοτεινιάζουν/ Είπε. Ένας αποχαιρετισμός προσφιλών, μια αφαίρεση σε γκρίζο, μια σχεδόν απουσία χλευαστική, εν μέσω αποκαθηλώσεων όχι των ώριμων στίχων αλλά των περιττών που δεν μπορούν να διευθετηθούν στον ορισμένο τόπο και στον καθορισμένο χρόνο: χάθηκαν οι εράσμιες λέξεις/ αύρα ζέφυρος φόρμιγξ τέττιξ/ χάθηκαν οι πιλοτικές ημέρες του έαρος/ οι πρωινοί καθαρμοί των πελαργών/ the morning ablutions of the poets (πρωινοί καθαρμοί, από τη συλλογή «μια δεύτερη ανάγνωση…»).
Οι λέξεις ξεδιπλώνονται αχνιστές κι ενίοτε καυτές στους στίχους του. Έχουν τη θέση που τους αρμόζει, δεν παρεκκλίνουν, δεν περισσεύουν. Ποιήματα και ποιητές διαλέγουν και διαλέγονται με προσοχή, περίσκεψη και ελευθερία, τόση όσο χρειάζεται για να αποκτήσει μια δικιά του υπόσταση το νέο ποίημα και να μεταμορφωθεί σε πεπτωκότα άγγελο που πάντα θα διεκδικεί τη θέση του ανάμεσα στα μεγάλα ανθρώπινα έργα. Ίσως γιατί τελικά ο Βασίλης Πολύζος διάλεξε να κάνει ποίηση για τους ταπεινούς, κορφολογώντας, προς τούτο, τους σπουδαίους: να σου δοθεί η Σαπφώ in vivo […] και μόνη μου ελπίς και παραμυθία το μαγικό κατάλευκο βουνό που αντίκρισα απρόσμενα ένα πρωί στο λιμάνι (σ.σ. και το ’θελα λιμανάκι για το μέτρο) του Ελσίνκι/ […] ένα καράβι χιονισμένο. Αναλυτικά περιγραφικός, εικονολάτρης, μοιάζει με κάμεραμαν ή σκηνοθέτη που ορίζει το κάδρο: ήταν μια παραλία απέριττη/ 9-11 π.μ. και 5-7 μ.μ. γεμάτη/ καλοκάγαθους συνταξιούχους/ στο ενδιάμεσο έβγαινε ως την άκρη/ της αμμουδιάς μια γάτα ολόμαυρη/ που τη φωνάζαμε Ναόμι/ επίσης ένας σκύλος κανελής/ που όπως μάθαμε γαύγιζε μόνο/ όταν άκουγε Μπομπ Ντύλαν/ το πιο αξιοσημείωτο συνέβη/ 20 Ιουλίου του προφητηλιού/ όπου κλειδώθηκε στην τουαλέτα/ η γηραιά κυρία Γερτρούδη εκ Γλασκώβης/ παρέα μ’ έναν πάστορα αγγλικανό/ κατά τα άλλα/ τα μεσημέρια τρώγαμε/ πράσινες πιπεριές τηγανητές/ τα βράδια συζητούσαμε…
Επιλέγω για κλείσιμο δυο μελαγχολικούς λιτούς στίχους από τη συλλογή «12+1 μοναχικά ποιήματα» (Εριφύλη, 2005), που παρά τα φαινόμενα μιας συνήθως αισιόδοξης γραφής, κατά βάθος νομίζω πως τον εκφράζουν: Το χειμώνα έχουμε εδώ μεγάλη μοναξιά/ είπε ο μπάρμαν…
Κώστας Κρεμμύδας
____________________________________________
Ο Κώστας Κρεμμύδας είναι ποιητής και εκδότης-διευθυντής του περιοδικού Μανδραγόρας.
τχ. 41, Νοέμβριος 2009 (σσ. 148–149)
 |  |  |
Αναμνήσεις προκάτ άνοιξης
εκδ. Απόπειρα, 2006, σελ. 39·
μια δεύτερη ανάγνωση του ποιητή Κ* και άλλα αμφίδρομα
εκδ. Απόπειρα, Μάρτιος 2008, σελ. 47·
Το ταξίδι του Αιμίλιου στην Έρημη Χώρα
εκδ. Εριφύλη, Μάιος 2008, σελ. 33,
ειδικής έκδοσης σε 300 αριθμημένα αντίτυπα.
KΑΠΟΤΕ ΤΑΞΙΔΕΨΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΕΙΠΕ
Ο ΜΠΑΡΜΑΝ ΗΤΑΝ ΑΛΛΗ ΕΠΟΧΗ ΙΣΩΣ ΦΟΥΞΙΑ ΙΣΩΣ ΧΡΥΣΟΠΡΑΣΙΝΗ
βέβαια είναι κι αυτό
κάθε πρωί
το σκληρό φως το αγκιστρωμένο
στις πευκοβελόνες
κάτι πρέπει να γίνει
πρέπει να βρούμε κάποια επαφή
κάποιο modus vivendi
με τούτη την άνοιξη εξ ακανθών
με τις νεκρώσιμες ανθοστήλες
next please
(αποτυχία, από τη συλλογή
«μια δεύτερη ανάγνωση…»)
«μια δεύτερη ανάγνωση…»)
Ο Βασίλης Πολύζος σπούδασε Νομικά και Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες, είδε τις δαχτυλιές στο τζάμι/ σημάδια που άφησε ο Βιργίλιος, ο Πάτρικ Κάβανα, ο Γ. Σεφέρης (εμφανώς), ο Έλιοτ (ακόμα εμφανέστερα), και επτοήθη. Προέκτεινε την αγγλική γλώσσα μέχρι τα όρια της μητρικής του, θυμήθηκε τη Σύλβια Πλαθ, μνημόνευσε την ποίηση του πατρός Ταρκόφσκι, ταξίδεψε έως Σαχαλίνης… Οι ποιητές [του] είχαν λέξεις α΄ διαλογής. Κι αυτός φορώντας γκρι φανελένιες λέξεις/ μαύρα γυαλιά/ ήταν σχεδόν αθέατος μέσα στο πλήθος […] δεν έκρινε για να μην κριθεί/ άλλωστε/ τα πιο σημαντικά βιβλία είχαν γραφτεί/ από πεθαμένους […] Αν αφήσουμε ελεύθερους τους ρυθμούς/ συλλογίστηκε/ θ’ αφηνιάσουνε τα φοινικόδεντρα, παρότι δε δίστασε, το αντίθετο μάλιστα, να επιχειρεί, συχνά με επιτυχία, να διαβάσει αλλιώς τα λάθη του κόσμου. Ίσως στα λάθη αυτά, να οφείλεται η ενασχόλησή του με τη δικηγορία στην Αθήνα, και στη διαφορετική ανάγνωση των λαθών η στροφή του στην ποίηση.
Κατά τα λοιπά είναι μέλος της International Bar Association και του Human Rights Institute (Λονδίνο). Διετέλεσε επιμελητής ύλης και παρουσιαστής της τηλεοπτικής εκπομπής «Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα» (ΕΡΤ 1, 1985-87). Συνεργάστηκε ως υπεύθυνος πολιτιστικού τομέα στο ραδιοφωνικό σταθμό Δίαυλος 10 (1987-88). Ήταν επίσης αρχισυντάκτης του περιοδικού Τα Αγροτικά (1983-87), διευθυντής της περιοδικής επιστημονικής έκδοσης Αγροτικά Θέματα (1984-85), εκδότης και διευθυντής του μηνιαίου τοπικού εντύπου Ο Στρέφης (1982-86). Πρώτο ποιητικό βιβλίο: Επίλογοι και άλλα Κεκραγάρια (Εριφύλη, 1999), για να ακολουθήσουν το DIZZILAND (Εριφύλη, 2001), Ηλιακό ποδήλατο (Μεταίχμιο, 2003), 12+1 μοναχικά ποιήματα (Εριφύλη, 2005) και τα πρόσφατα Αναμνήσεις προκάτ άνοιξης (Απόπειρα, 2006), μια δεύτερη ανάγνωση του ποιητή Κ* και άλλα αμφίδρομα, (Απόπειρα Μάρτιος 2008), και Το ταξίδι του Αιμίλιου στην Έρημη Χώρα (Εριφύλη, Μάιος 2008). Την περίοδο 1983-87 παρουσιάστηκαν πολλά τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ από την ΕΡΤ-1, βασισμένα σε δική του έρευνα, σενάριο και σκηνοθεσία: για την Κίτρινη Αποθήκη του Βόλου, το τρενάκι του Πηλίου, τα κάστρα του Ναυπλίου, τα Μετέωρα, τον ζωγράφο Θεοφάνη, τα Εικαστικά της Κατοχής και της Αντίστασης, τ’ Αμπελάκια κλπ. Τέλος αναρτά τακτικά ποιήματά του στο emiliusx.blogspot.com, παρουσιάζοντας παράλληλα εικαστικές συνθέσεις του με πρόγραμμα ζωγραφικής computer προσπαθώντας να συν δέσει οργανικά τα ποιήματά του με το θαύμα των υπολογιστών: απλώνω τα κλωνάρια μου ως την άκρη της όρασής μου/ στροβιλίζω στρατιές δαχτύλων/ περιδινώ γαλαξίες οφθαλμών/ διαιρούμενος πληθύνομαι/ αφαιρούμενος προστίθεμαι/ κυκλώνω το σύμπαν που χάραξα γύρω μου (Κάτοπτρα, από τη συλλογή «Το ταξίδι του Αιμίλιου...»). Παρατήρηση: τα ποιήματα αρκούν αυτοτελώς δίχως τη στήριξη ή τη συνοδεία εικαστικών, εξ υπολογιστού, παρεμβάσεων.
Μια διαρκής περιπετειώδης αναζήτηση/πορεία που προσπαθεί να απαντήσει ποιητικά στα συμβαίνοντα στο σύγχρονο κόσμο, είναι το έργο που καταθέτει ο Β.Π. Με εξοπλισμό βαρύ το λόγο των κειμένων συνθέτει μια λυρική μεταμοντέρνα ελεγεία κατά τα πρότυπα(;) της αντίστοιχης (Ελεγεία και Σάτιρες) του Καρυωτάκη. Άλλωστε η σάτιρα δεν λείπει και από τον Πολύζο. Ίσως η τελευταία συλλογή του να είναι ακριβώς και η λιγότερο αισιόδοξη εκδοχή της ποίησής του, παρά το χιουμοριστικό/υπολανθάνον καυστικό ύφος των ταφικών επιγραμμάτων με τα οποία την ολοκληρώνει. Μια ποιητική παρακαταθήκη που ξεκίνησε εμφανώς από το έργο του «δεύτερη ανάγνωση του ποιητή Κ*…», όπου στοιχειοθετούνται οι άξονες των αναφορών, οι επιρροές, το συγγενές υποκείμενο του διαλόγου του, «οι άγνωστοι Χ» της εναντίον του ποίησης: οι άνθρωποί μου πήραν να σκοτεινιάζουν/ Είπε. Ένας αποχαιρετισμός προσφιλών, μια αφαίρεση σε γκρίζο, μια σχεδόν απουσία χλευαστική, εν μέσω αποκαθηλώσεων όχι των ώριμων στίχων αλλά των περιττών που δεν μπορούν να διευθετηθούν στον ορισμένο τόπο και στον καθορισμένο χρόνο: χάθηκαν οι εράσμιες λέξεις/ αύρα ζέφυρος φόρμιγξ τέττιξ/ χάθηκαν οι πιλοτικές ημέρες του έαρος/ οι πρωινοί καθαρμοί των πελαργών/ the morning ablutions of the poets (πρωινοί καθαρμοί, από τη συλλογή «μια δεύτερη ανάγνωση…»).
Οι λέξεις ξεδιπλώνονται αχνιστές κι ενίοτε καυτές στους στίχους του. Έχουν τη θέση που τους αρμόζει, δεν παρεκκλίνουν, δεν περισσεύουν. Ποιήματα και ποιητές διαλέγουν και διαλέγονται με προσοχή, περίσκεψη και ελευθερία, τόση όσο χρειάζεται για να αποκτήσει μια δικιά του υπόσταση το νέο ποίημα και να μεταμορφωθεί σε πεπτωκότα άγγελο που πάντα θα διεκδικεί τη θέση του ανάμεσα στα μεγάλα ανθρώπινα έργα. Ίσως γιατί τελικά ο Βασίλης Πολύζος διάλεξε να κάνει ποίηση για τους ταπεινούς, κορφολογώντας, προς τούτο, τους σπουδαίους: να σου δοθεί η Σαπφώ in vivo […] και μόνη μου ελπίς και παραμυθία το μαγικό κατάλευκο βουνό που αντίκρισα απρόσμενα ένα πρωί στο λιμάνι (σ.σ. και το ’θελα λιμανάκι για το μέτρο) του Ελσίνκι/ […] ένα καράβι χιονισμένο. Αναλυτικά περιγραφικός, εικονολάτρης, μοιάζει με κάμεραμαν ή σκηνοθέτη που ορίζει το κάδρο: ήταν μια παραλία απέριττη/ 9-11 π.μ. και 5-7 μ.μ. γεμάτη/ καλοκάγαθους συνταξιούχους/ στο ενδιάμεσο έβγαινε ως την άκρη/ της αμμουδιάς μια γάτα ολόμαυρη/ που τη φωνάζαμε Ναόμι/ επίσης ένας σκύλος κανελής/ που όπως μάθαμε γαύγιζε μόνο/ όταν άκουγε Μπομπ Ντύλαν/ το πιο αξιοσημείωτο συνέβη/ 20 Ιουλίου του προφητηλιού/ όπου κλειδώθηκε στην τουαλέτα/ η γηραιά κυρία Γερτρούδη εκ Γλασκώβης/ παρέα μ’ έναν πάστορα αγγλικανό/ κατά τα άλλα/ τα μεσημέρια τρώγαμε/ πράσινες πιπεριές τηγανητές/ τα βράδια συζητούσαμε…
Επιλέγω για κλείσιμο δυο μελαγχολικούς λιτούς στίχους από τη συλλογή «12+1 μοναχικά ποιήματα» (Εριφύλη, 2005), που παρά τα φαινόμενα μιας συνήθως αισιόδοξης γραφής, κατά βάθος νομίζω πως τον εκφράζουν: Το χειμώνα έχουμε εδώ μεγάλη μοναξιά/ είπε ο μπάρμαν…
Κώστας Κρεμμύδας
____________________________________________
Ο Κώστας Κρεμμύδας είναι ποιητής και εκδότης-διευθυντής του περιοδικού Μανδραγόρας.
2 σχόλια:
Διεισδυτική η παρουσίαση του κ.Κρεμμύδα. Πιστεύω ότι ο Βασίλης Πολύζος αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ποίηση. Παρακολουθώ συστηματικά και το blog του.
Λύδια.
Διάβασα το βιβλίο του Βασίλη Πολύζου που εκδόθηκε από την Απόπειρα, «μια δεύτερη ανάγνωση του ποιητή Κ». Συμφωνώ με τα σχόλια
που είναι καταχωρισμένα στο εξώφυλλο του βιβλίου. Θα επαναλάβω εδώ το σχόλιο του καθηγητή Μπαμπινιώτη: «Κυριαρχία του λόγου».
Μιχάλης Ευσταθίου
Δημοσίευση σχολίου