19.10.08

John Coltrane και 13 ποιήματα για την Jazz

Γράφει ο Νίκος Λέκκας | Εποχή,
Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2008) »»

Επειδή στην εφημερίδα φιλοξενούμαι σε σελίδα μουσικής, αλλά η μονομανία μου αφορά την ποίηση αποφάσισα να γράφω για ένα μουσικό βιβλίο. Ο λόγος για την ποιητική συλλογή του άξιου ποιητή και μεταφραστή κυρίως της μπιτ γενιάς Γιάννη Λειβαδά John Coltrane και 13 ποιήματα για την Jazz. Την συλλογή αυτή μας την έκανε δώρο ο 38 ετών τότε Γιάννης σε συνεργασία με τις εκδόσεις Απόπειρα. Το βιβλίο αυτό με το μαύρο φόντο, τα γράμματα γραφομηχανής που χρησιμοποιούνται δηλώνουν ευθύς εξαρχής τον λόγο ύπαρξης του. Την επέκταση της μουσικής στην γλώσσα. Στην μουσικότητα της ποίησης. Στην ποιητικότητα της μουσικής.



Τον Γιάννη Λειβαδά με το μακρύ μαλλί και την αρχή από μουστάκι τον συνάντησα ένα μεσημέρι σε μπαρ των Εξαρχείων. Ήπιαμε αρκετά ποτήρια ουίσκι μιλώντας για το βιβλίο, για την ιστορία της τζαζ που πρόκειται να εκδώσει σε περίπου ένα μήνα από τις εκδόσεις «Νεφέλη», για τις μεταφράσεις μπιτ ποιητών στον «Ηριδανό», καθώς επίσης και για τη διαμάχη του βιβλίου με τον ύμνο της μπιτ γενιάς «Ουρλιαχτού» του Άλλεν Γκίσμπεργκ, στη δική του ξαναδουλεμένη από την αρχή μετάφραση του 2007 στις ίδιες εκδόσεις (το βιβλίο αυτό το είχε μεταφράσει ο ίδιος το 2000 στις εκδόσεις «Άκρον», και στην νέα επανέκδοση του ίδιου ποιήματος από τον Άρη Μπερλή, στις εκδόσεις «Άγρα». Πρόκειται για τη θρυλική έκδοση των βραχύβιων εκδόσεων του «Άκμων». (Το ποίημα αυτό είναι ένα από τα πιο πολυμεταφρασμένα βιβλία όλων το εποχών.) Μιλήσαμε επίσης για το Πικ, το τελευταίο βιβλίο που χάρισε στο κοινό του, και γενικά στους Μπιτ που θα γεννηθούν ο Τζακ Κέρουακ. Το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Απόπειρα και ξεχωρίζει για τη σπάνια νεανική φωτογραφία του συγγραφέα που κοσμεί το εξώφυλλο και άλλα πολλά. Προηγούμενη έκδοσή του στην Ελλάδα είχε γίνει σε περασμένη δεκαετία από τις αναρχικές εκδόσεις του Γιώργου Γαρμπή «Ελεύθερος Τύπος».

«Ξέρεις το βιβλίο με τα ποιήματα που αναφέρονται στην τζαζ και στους μουσικούς της μεταφράστηκε και στα αγγλικά από τον Αμερικάνο μπιτ ποιητή Τζακ Χίρσμαν. Σπουδαία περίπτωση ο Τζακ. Γράφει ποίηση υψηλών προδιαγραφών. Έχει χαρακτηριστεί και από τον δήμαρχο του Σαν Φρανσίσκο, ως ποιητής της πόλης», μου είπε ο Γιάννης για τον μεταφραστή του και δεν έμεινε σε αυτά. «Τον γνώρισα στα τέλη της δεκαετίας του 90 και έχουμε συχνή επαφή». Η αμερικάνικη έκδοση του βιβλίου είναι πανομοιότυπη με την ελληνική, έχουμε κρατήσει το μαύρο φόντο, τα γράμματα σαν από γραφομηχανής, την φωτογραφία του Coltrane που αγκαλιάζει το σαξόφωνό του, γενικά όλη την αισθητική του βιβλίου. Έχε υπόψιν σου ότι ο Τζακ έζησε για δύο χρόνια στην Ύδρα φιλοξενούμενος του Κοέν, τώρα ζει στην Αμερική. Και η ποίησή του θα είχε καλύτερη τύχη, αν ο ίδιος σε μια καπιταλιστική χώρα δεν ήταν υπέρμαχος και λάτρης της κομμουνιστικής ιδεολογίας.

Αποδέχεσαι το τίτλο του τζαζ ποιητή, όπως σε χαρακτηρίστηκε ο Γιάννης Λειβαδάς το 2003 τον ρωτάω.
 «Φυσικά, με τιμά», μου απαντά, «αλλά να μη σταθείς εκεί, να το προχωρήσεις… Στο βιβλίο αυτό συνυπάρχουν και άλλοι θεοί αυτής της μουσικής όπως ο Charlie Parker, ένα ποίημα αφιερωμένο στον Lee Morgan και άλλους».

Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με αφορμή τα σαράντα χρόνια από το θάνατο του Coltrein, το 1967. Ο Γιάννης Λειβαδάς έδωσε αυτή τη μικρή ποιητική συλλογή ως ανάθημα της Τζαζ και συνάμα ως υπενθύμιση.

Νίκος Λέκκας

Δεν υπάρχουν σχόλια: