25.7.06

Τσαρλς Μπουκόβσκι: Η συγκλονιστική ομορφιά της ασκήμιας

Γράφει ο Σταύρος Σταυρόπουλος | εφημ. Metro,
Δευτέρα 24 Ιουλίου 2006

Γράφω για να μην τρελαθώ, για να δω αν το επόμενο εικοσιτετράωρο θα επιζώ, για να δω αν μπορώ να μιλάω στα ίσα και να τα βάζω πάνω σε μια κόλλα χαρτί ή αν κάνω απλώς λογοτεχνία. Δεν γράφω για να σώσω τον κόσμο, γράφω για να σώσω τον εαυτό μου. — Charles Bukowski

Τσαρλς Μπουκόβσκι

Ο Τσαρλς Μπουκόβσκι προς το τέλος της ζωής, φωτ. τής Linda Bukowski.

Γεννημένος στις 16 Αυγούστου 1920, στο Άντερναχ, μια κωμόπολη της Γερμανίας, πολωνικής καταγωγής και μεγαλωμένος από δυο χρονών στο αγαπημένο του Λος Άντζελες, ο Τσαρλς Μπουκόβσκι, κατάφερε – κυρίως μετά τον θάνατό του στις 9 Μαρτίου του 1994 – να ανακηρυχτεί από τους κύκλους που τόσο περιφρόνησε στην ζωή του, σε «αριστοτέχνη της αναρχικής σάτυρας», σε poete maudit της Αμερικής, και να κερδίσει μια θέση στο πάνθεον των θρύλων της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Δούλεψε σαν νυχτοφύλακας, βοηθός χασάπη, οδηγός απορριματοφόρου, λιμενεργάτης, αθλητικός ανταποκριτής, συντάκτης διαφημιστικών σε πορνείο πολυτελείας, υπάλληλος εταιρείας συσκευασίας επίπλων, εργάτης σε χωράφια όπου μάζευε αχλάδια. Στα 30 του αρχίζει να γράφει, δημοσιεύοντας μικρές ιστορίες και ποιήματα σε underground περιοδικά. Δεκαεπτά χρόνια αργότερα, παράλληλα με την – επιτέλους μόνιμη – δουλειά του στο Ταχυδρομείο του Λος Άντζελες, αρχίζει να γράφει στο Open city, την στήλη «Notes of a dirty old man» που τον κάνει ευρύτερα γνωστό. Είναι η αυτοβιογραφία του σε συνέχειες, η ιστορία ενός ανθρώπου που καίγεται και ζητά απεγνωσμένα να πιαστεί απο κάτι ζωντανό και αληθινό για να σωθεί.

Ο άνθρωπος που τον πίστεψε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον, ο John Martin, των μικρών εκδόσεων Black Sparrow, του προσφέρει το 1969 εκατό δολλάρια την εβδομάδα για να αφοσιωθεί αποκλειστικά στην συγγραφή και ο Μπουκόβσκι παραιτείται από την μοναδική δουλειά που ανέχτηκε και τον ανέχτηκε για δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια, στο Ταχυδρομείο. Λίγους μήνες μετά, τελειώνει την πρώτη μορφή του βιβλίου του «Post Office».

Στο ποιητικό σύμπαν του Μπουκόβσκι μπλέκονται ιδιοφυείς αλκοολικοί, σπαρακτικοί ζητιάνοι των δρόμων, απελπισμένοι των μπαρ, πόρνες πολυτελείας, απόκληροι και μετανάστες, πολίτες μιας άλλης ζωής νικημένης από τον πόνο και την εξαθλίωση ενός περιθωρίου που τρελαίνεται μέσα σε μίζερες καμαρούλες. Η άλλη Αμερική, η σκοτεινή, η οικονομικά κατεστραμμένη, η άρρωστη συναισθηματικά, η αποκλεισμένη από φώτα δημοσιότητας και ιστορικές καταγραφές, παίρνει σάρκα και οστά μέσα από τα κείμενά του, που φλέγονται από την λαχτάρα και τον φόβο να μην «πουληθεί», να μην γίνει ένας ακόμα συγγραφέας που κάνει λογοτεχνία το περιθώριο για να επιτύχει την κοινωνική του εξιλέωση. Με πρόσωπο εκτυφλωτικά δύσμορφο, σαν πίνακας του Ιερώνυμου Μπος, σκαμμένο από ηφαιστειογενείς κρατήρες, πασαλειμένο κοιλότητες ακμής και πρησμένο από το αλκοόλ, έζησε όπως έγραψε, πάνω στο «φτερό του καρχαρία», απέναντι σε μια παλιά, ογκώδη Ρέμινγκτον, ανάμεσα σε πακέτα από μπύρες, χαλασμένα τρόφιμα, άδειες μπουκάλες φτηνού κρασιού, κορδέλες γραφομηχανής, και τσαλακωμένες σελίδες από βιβλία του Σελίν και του Ντοστογιέφσκι, ακούγοντας χαμηλά Μπράμς.

Η ποίησή του απλή, καθημερινή, ανθρώπινη, αποκαθήλωσε ό,τι γνωρίζαμε μέχρι πριν γι αυτήν, αποστερώντας την από την σοβαρότητα και την «αγιοσύνη» που την περιέβαλαν. Η πρόζα του κοφτή, τραχιά, ένα μάγμα κυνισμού και τρυφερότητας, έκανε τους λογοτεχνικούς κύκλους να κοκκινίζουν από ντροπή και να απεχθάνονται αυτό που περισσότερο ζήλευαν σε αυτόν: την ειλικρίνεια. Το γράψιμο ήταν η μεγάλη αναπνοή του από την κοινωνική ασφυξία, το ένα από τα δυο μεγάλα πάθη της ζωής του. Το άλλο ήταν το αλκοόλ. Τα γυναικεία σώματα ήταν το κρησφύγετό του τις μέρες που δεν οδηγούσε το αγαπημένο του μπλε Volkswagen του 67.

Από το μεταφρασμένο στην Ελλάδα έργο του – πενήντα περίπου βιβλία, τα περισσότερα ποιητικά – κυκλοφορούν:

Από τις εκδόσεις Οδυσσέας: Άνθρωπος για όλες τις δουλειές, Ερωτικές ιστορίες καθημερινής τρέλας, Ιστορίες της θαμμένης ζωής, Ταχυδρομείο, Γυναίκες.

Από τις εκδόσεις Απόπειρα: Σημειώσεις ενός πορνόγερου (Πεζά 1 και 2), Hollywood, Αστυνομικό, Πόλη των αγγέλων, Βρώμικος κόσμος, Υπεραστικό μεθύσι, Τρόμου και αγωνίας γωνία, Η αγάπη είναι ένας σκύλος απ’ την κόλαση.

Από τις εκδόσεις Γράμματα: Τοστ ζαμπόν

Από τις εκδόσεις Μικρή Εγνατία: Μπουκόβσκι (επιλογή ποιημάτων)

Από τις εκδόσεις Ηλέκτρα: Η λάμψη της αστραπής πίσω απ’ το βουνό.

Δεν υπάρχουν σχόλια: