Προλογισμός του Παναγιώτη Σδούκου, Ερμηνευτή, Υπ. Διδάκτορα Τμ. Τεχνών Ήχου Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου, στην παρουσίαση της 3ης ποιητικής συλλογής της ερμηνεύτριας, τραγουδοποιού και ποιήτριας Μαρίας Βούλγαρη, με τίτλο 225 από τις εκδόσεις Απόπειρα.
Cafe-Bar Βισσυνόκηπος, Δευτέρα 7/7/2025, Ζωοδόχου Πηγής 27, Αθήνα.
Αρχικά, θα ήθελα να παρουσιάσω το πλαίσιο γνωριμίας μας με τη Μαρία, γνωριστήκαμε στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής (Νοτιοανατολικά της ποίησης, των εκδόσεων Μανδραγόρας) του Καθηγητή Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κ. Τριαντάφυλλου Κωτόπουλου, τον περασμένο Μάρτιο, χάρη στην κοινή μας αγαπημένη φίλη και ποιήτρια Πένυ Δέλτα (Πηνελόπη Δουλαβέρα).
Έκτοτε, ανταλλάξαμε τηλέφωνα, social media, και παρακολουθούσε ο ένας το έργο του άλλου με πολύ θαυμασμό και με ένα έντονο μεράκι για σύμπραξη μεταξύ των πορτογαλικών fado και του ελληνικού δημοτικού τραγουδιού.
Χτύπησε το τηλέφωνο μου…
Πρώτα, μου μίλησε για την – υπό έκδοση τότε – 3η ποιητική συλλογή με τίτλο 225, και της πρότεινα να τα πούμε από κοντά για να γνωριστούμε βαθύτερα και να την αφουγκραστώ σε ό,τι ήθελε να μοιραστεί μαζί μου.
Εμείς οι καλλιτέχνες έχουμε έναν διαφορετικό, εσωτερικό και συμβολικό κώδικα επικοινωνίας, «μουσικο-τροπούμε», όπως αναφέρει σε βιβλιογραφία του για τα νοήματα της μουσικής πράξης και της ακρόασης ο κοινωνιολόγος της μουσικής Κρίστοφερ Σμολ, μέχρι που ήμουν από τους τυχερούς που άκουσα πρώτος στο σπίτι της το νέο της ανέκδοτο – μέχρι στιγμής – τραγούδι, με τίτλο «Σαν παλιό ξεχασμένο τραγούδι», το οποίο παρεμπιπτόντως θα απολαύσουμε και αυτό σε λίγο καιρό.
Κατόπιν, είχα την τιμή να με προσκαλέσει στην εκδήλωση «Η Ελλάδα τραγουδά fado» στο πλαίσιο των εορτασμών για την Ημέρα της Πορτογαλίας, του ποιητή Καμόες και των Πορτογαλικών Κοινοτήτων, η Πρεσβεία της Πορτογαλίας στην Αθήνα είχε διοργανώσει μια βραδια αφιερωμενη στα fado την πιο αντιπροσωπευτική «λαϊκή» μουσική έκφραση της Πορτογαλίας, που έχει αναγνωριστεί από την UNESCO ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά.
Την Μαρία τότε την γεύτηκα με τις αισθήσεις μου. Την είδα, την άκουσα, την ψηλάφισα.
Είχα γράψει τότε για εκείνη:
«μου τραγούδησε από κοντά fado λυγμός, γάργαρη φωνή, βαθιά μελαγχολική, αισθαντική και παράλληλα εκρηκτική. Θαρρώ πως τα fado βρήκαν την ελληνική τους φωνή. Παρα λίγο να τη συνδέσω με την Yasmin Levi ως προς την ερμηνεία της (όχι ως προς το είδος τραγουδιού). Ωστόσο, είναι η δική μας Μαρία Βούλγαρη με την δική της ταυτότητα».
Να αναφέρω εδώ ότι τα fado, σημαίνουν μοίρα ή πεπρωμένο στα πορτογαλικά. Μουσικό είδος, φαινόμενο – θα έλεγα – όπως τα αντίστοιχα δικά μας ρεμπέτικα, γεννημένο στις φτωχογειτονιές της Λισαβόνας με επιρροές από Αφρική και Ν. Αμερική. Μιλούν για νοσταλγία, θάλασσα, αγάπη, απώλεια, πόνο, εξορία, κ.ά.
Η γνωριμία μας εξελίχθηκε σε φιλία από εκείνες που ο χρόνος δεν τις ξεφτίζει, σαν κάτι δυνατό, ιερό και μοιραίο να τη δένει.
Στην 3η Διεθνή Συνάντηση Ποιητών Ποιητριών Κιάτου, 20/6/2025, που επιμελήθηκαν με τεράστια επιτυχία οι κοινοί μας φίλοι Λευτέρης Αχμέτης και Πένυ Δέλτα, η Μαρία μού δίνει με πολλή στοργή τη νέα της ποιητική συλλογή, σαν να μου δίνει το παιδάκι της να το πάρω αγκαλιά, και έτσι έγινε, το έκανα δικό μου παιδί, βρήκα μέσα σε αυτό το δικό μου παιδί…
Έχουν βέβαια προηγηθεί:
Το Σολ δίεση μινόρε, η πρώτη της ποιητική συλλογή που κυκλοφόρησε το 2019 από τις ηλεκτρονικές εκδόσεις ISSUU.
Ακολουθεί το Άρωμα ginger, η οποία κυκλοφόρησε το 2023 από την άνεμος εκδοτική. Έγινε sold out μέσα σε 3 μήνες και βγήκε 2η έκδοση, μετά ίδια συλλογή απέσπασε Βραβείο Αριστείας Συγγραφικού Έργου στα διεθνή βραβεία της International Art Academy το 2023, στην κατηγορία Ερωτική ποίηση, και λίγους μήνες αργότερα καταχωρήθηκε στην παγκόσμια ηλεκτρονική βιβλιοθήκη της UNESCO.
Και η τρίτη κατά σειρά με τίτλο 225 των εκδόσεων Απόπειρα, που βαστάμε στα χέρια μας.
Στο σημείο αυτό, πάμε να αφουγκραστούμε τη Μαρία
1ον) Ως ποιήτρια
2ον) Ως άνθρωπο, που αγαπά και ερωτεύεται και ως άνθρωπος με εσωτερικές συγκρούσεις και ειρηνεύσεις
3ον) Ως συνθέτρια ερμηνεύτρια
Σε ένα λυρικό ταξίδι από την αυτο-αναφορικότητα… στο «ΜΑΖΙ ΣΟΥ»
1. Η Μαρία ως ποιήτρια
Προς αναζήτηση της δικής της προσωπικής γραφής. Μια αυτο-αναφορική σιγή την κυρίεψε προτού προσδιορίσει τη γραφή της. Η Μαρία αντιλήφθηκε ότι ετερο-προσδιοριζόταν και βεβιασμένα ετεροκαθοριζόταν από κανονισμούς που την καθήλωναν στα σχολικά έδρανα. Μέσω αυτής της διαδικασίας αποστήθισης των μαθημάτων, η ίδια ανακαλύπτει ένα είδος αλλιώτικης σιγής-σιωπής μέσα της, την οποία καλλιεργεί δημιουργικά και γίνεται γραπτός λόγος και μάλιστα ποιητικός. Από την βεβιασμένη γραφή για αποστήθιση περνά στην σιωπηλή αυτοαναφορική μεν αλλά δημιουργική-ποιητική γραφή, που μοιράζεται μεταξύ προσωπικού και κοινού, από μένα απευθύνεται σε σένα και προς όλες και όλους:
«δημιουργώ για να μην πεθαίνει η σιωπή μου» [σ. 1]
Θαρρώ πως έπρεπε να αφουγκραστεί την εσωτερική της σιωπηλή κραυγή για να επικοινωνήσει με όλες και όλους μας. Η γραφή της απλή, συμβολική, αποφθεγματική και ακροθιγής που ξεκλειδώνει νοήματα, φιλοσοφημένη και τραγουδιστή. Όποια-ος την γνωρίζει τη Μαρία, ενώ την διαβάζει, την φέρνει στο νου του με την κιθάρα της και να ηχεί σαν αερικό στο αυτί του, θα πω ψυχή του.
Θα πω για τη Μαρία ότι η σιωπή της παράγει ψύχιους παλμούς, συγ-κινεί, προκαλεί εσωτερική κίνηση, εμπνέει, σε μετά-κινεί, ένα μετά- που ξεκλειδώνει τη σκέψη και διεγείρει το φαντασιακό και οδηγεί στη μετα-μόρφωση: από τη σύγκρουση στην κάθαρση. Τότε, αντιλήφθηκα αυτό που η ίδια γράφει ότι δημιουργεί για να μην πεθαίνει η σιωπή της.
2. Η Μαρία ως άνθρωπος που αγαπά, ερωτεύεται και ως άνθρωπος με εσωτερικές συγκρούσεις και ειρηνεύσεις
Με τη γραφή της, ανακαλύπτει συνεχώς τον τρόπο της αυτοανάλυσης. Γραφή και συναίσθημα συμπράττουν για να μπορέσει να καταλάβει την αγάπη. Κάπου μας μιλά για μια νοσταλγική, αρχετυπική αγάπη που δεν προϋποθέτει να είσαι το άλλο μισό του άλλου, αλλά αυτός-η που είσαι.
Η Μαρία με την γραφή-συναίσθημα χτίζει τον ιδανικό τρόπο να αγαπά και να ερωτεύεται
Ξεκινά από το πατρικό χάδι, με το επιτακτικό:
«Έλα και πάρε με από το χέρι
όπως συνήθιζες να κάνεις όταν ήμουν παιδί» [σ 124]
Περνά στο ερωτικό που ενώνει το ουράνιο, το ονειρικό και το φαντασιακό με το εδώ και τώρα που επιβάλει το σώμα…
«Ο έρωτας δεν έχει πρόσημο. Έχει μόνο ουρανό» [σ 126]
«Στόχος μου τα χείλη σου» [σ 157]
«Κι αν ο παράδεισος θυμάται τις ζωές του,
θα μεγαλώσω μια απ΄ αυτές στα μάτια σου» [σ 156]
Λέξεις κλειδιά: ο ουρανός, τα χείλη, τα μάτια, εκεί όπου το άυλο παίρνει σώμα πραγματικά στο εδώ και τώρα. Η Μαρία μένει μόνη, ακόμα κι εκει δεν αφήνει απέξω τις πιο προσωπικές της στιγμές και μάλιστα την προσευχή της στο Άχρονο - στο Άτοπο - στο Ά-κτιστο Άλλο, στο θείο σε Αυτό το Άλλο ΕΣΥ, ταυτόσημο της λυτρωτικής Αγάπης
«Κι είναι ορφανή η νύχτα από αγκαλιές και όνειρα.
Άγγιξέ με να λυτρωθώ» [σ 158]
Η Μαρία ως άνθρωπος με εσωτερικές συγκρούσεις και ειρηνεύσεις, μας μυεί στo μυστήριο: του να φωτίζεσαι, που προϋποθέτει να πούμε ναι στη ζωή Τολμάμε να βγούμε από το μίζερο του μυαλού μας, που μας στριμώχνει; Το διαφορετικό από εμάς μπορεί να είναι και κάτι που ο νους το προβάλει τόσο φοβιστικό και δεν έχει επεξεργαστεί δημιουργικά.
«Εκεί που δεν τολμάς να πας εκεί
είναι όλο το φως που τρομάζεις να γεννήσεις» [σ 128]
Αυτό το νέο, το καινό [με αι] που μας καινοποιεί, γιατί άραγε να το φοβόμαστε; Γιατί να φοβόμαστε το χαμόγελο στη ζωή;
«Η Ζωή είναι πολύ στενή για να της στερείς αυτά
που σε κάνουν ευτυχισμένο» [σ 130]
4. Η Μαρία ως ερμηνεύτρια και ως στιχουργός.
Η Μαρία όλα αυτά τα μοιράζεται τραγουδιστά, οι στίχοι της γυμνοί, μπορώ να πω ότι ανακάλυψε ακόμα μια γραφή αυτή που μετα-γράφεται μέσα μας με ήχους, αισθαντικές μελωδίες με τη fado καρδιά της. Με στόχο να φτάσει στο ΜΑΖΙ ΣΟΥ…
«Μαζί σου ομορφαίνουν οι λέξεις, μαζί σου όλα είναι αλλιώς» [σ 108]
Με στόχο να φτάσει ΣΤΟ ΕΣΥ…
«Μαζί σου θέλω να μπορώ στα δύσκολα να ελπίζω
στης νύχτας τα μεγάλα σ΄ αγαπώ, να νιώθω, να γεμίζω» [σ 114]
Με στόχο να φτάσει ΣΤΟ ΕΜΕΙΣ…
« Όλοι πονάμε για κάτι όλοι αλλάζουμε από κάτι».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου