Χίρσμαν: Είμαι η επίθεση της ελευθερίας στις σκληρές καρδιές

γράφει η Φωτεινή Λαμπρίδη | tvxs,
Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2020 »»

Είμαι αυτός που τρέχει στους δρόμους
φωνάζοντας το όνομά σου ενάντια στη λοιδορία,
είμαι ο ύπνος της αυτοκτονίας
και ο καταρράκτης των αμνημόνευτων μαλλιών,
είμαι η επίθεση της ελευθερίας στις σκληρές καρδιές
και το ποίημα που δύσκολα ακούγεται.

Κυκλοφόρησε πρόσφατα η ποιητική συλλογή Μονοπάτι, που περιλαμβάνει ποιήματα του Τζακ Χίρσμαν της περιόδου 1952–2001. Τα ποιήματα επέλεγε και μετάφρασε ο Χρίστος Αγγελακόπουλος, ο οποίος διευκρινίζει στην εισαγωγή του, πως η απόφαση αυτή πάρθηκε μετά από μία συζήτηση με τον ποιητή Σωτήρη Παστάκα.

Από τους γνωστότερους ποιητές και ακτιβιστές των ΗΠΑ, με έργο που διακρίνεται για την αμεσότητα και το ριζοσπαστισμό του, φίλος του Άλλεν Γκίνσμπεργκ και του Λώρενς Φερλιγκέττι, ο Αμερικανός ποιητής Τζακ Χίρσμαν πρωταγωνιστεί από τη δεκαετία του ’70 στα ποιητικά δρώμενα των ΗΠΑ και με το έργο του συνεχίζει την παράδοση που δημιούργησε στη δεκαετία του ’50 η Ποιητική Αναγέννηση του Σαν Φρανσίσκο με τον «πατέρα των Μπιτ» ποιητή Κένεθ Ρέξροθ και τη γενιά των Μπιτ. Δαφνοστεφής ποιητής του Σαν Φρανσίσκο για τη διετία 2006–2007 και συστηματικός μεταφραστής ξένης ποίησης, ειδικά του Μαγιακόβσκι και του Νερούντα αλλά και Ελλήνων, όπως η Κατερίνα Γώγου και ο Γιάννης Λειβαδάς. Ζει στο Σαν Φρανσίσκο, όπου γράφει συστηματικά και συμμετέχει σε διάφορες ριζοσπαστικές οργανώσεις, όπως την Ένωση Ποιητών του Δρόμου ή την Ένωση Αριστερών Συγγραφέων. Στην Ελλάδα ποιήματά του έχουν συμπεριληφθεί σε διάφορες ανθολογίες αμερικανικής ποίησης. Έζησε για δύο χρόνια στην Ύδρα φιλοξενούμενος του Κοέν.


Μεγάλωσε στο Μπρονξ και, νεαρός ακόμα, δούλεψε ως συντάκτης στο Associated Press της Νέας Υόρκης. Η πρώτη του απρόσμενη επαφή με τη δημοσιότητα ήρθε όταν δημοσιεύτηκε ένα εγκωμιαστικό γράμμα που ο Έρνεστ Χέμινγουεϋ προόριζε γι’ αυτόν, με τίτλο «Γράμμα σ’ έναν νεαρό συγγραφέα», μετά την αυτοκτονία του το 1961, σχεδόν σ’ όλο τον κόσμο. Ο Χέμινγουεϋ, μεταξύ άλλων, έγραφε στον ακόμα άσημο μα φιλόδοξο Χίρσμαν, που του είχε στείλει τις πρώτες του ιστορίες: «Δεν μπορώ να σε βοηθήσω, νεαρέ. Γράφεις καλύτερα από μένα όταν ήμουνα 19. Μα που να πάρει, γράφεις όπως εγώ. Δεν είναι κακό αυτό. Μα δε θα σε πάει μακριά».

«Τα ποιήματα του Χίρσμαν θα μπορούσαμε να τα χωρίσουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Από τη μία είναι τα ποιήματα του που αποτυπώνουν την κοινωνική και ακτιβιστική του δράση και ανακαλούν πρόσωπα και καταστάσεις της επικαιρότητας, ασκώντας συχνά δριμεία κριτική, αφού δεν απουσιάζει ο καταγγελτικός τόνος ή το εγερτήριο κάλεσμα για επανάσταση, για διάρρηξη των δεσμών και κάθε είδους αλλαγή υπέρ των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, και από την άλλη έχουμε ποιήματα χαμηλόφωνα, υπαρξιακής υφής, που καταπιάνονται δίχως εξάρσεις και στόμφο, με όσα απασχολούν τον ποιητή και κατ’επέκταση τον σύγχρονο άνθρωπο» σημειώνει ο μεταφραστής.