Συνέντευξη Ρωμανού Σκλαβενίτη-Πιστοφίδη @ akamas

Γράφει ο Γιάννης Ρουσσιάς | Akamas.wordpress,
Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2011 »»

Την περασμένη εβδομάδα ολοκλήρωσα το βιβλίο τού Ρωμανού Πιστοφίδη Σκλαβενίτη Διαβάτες στην πόλη και το παρουσίασα στο blog μου. Ο συγγραφέας απαντά σε κάποιες ερωτήσεις μου.

1. Σκιαγραφήσατε όπως αναφέρει και το οπισθόφυλλο την τοιχογραφία μιας παγκόσμιας πόλης. Μας μεταφέρετε σε μεγάλο βαθμό εικόνες από μια μεγαλούπολη του 20ου και του 21ου αιώνα. Τι ακριβώς σημαίνει για εσάς μια μεγαλούπολη;

Στη μητροπολιτική θεωρία, υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στην παγκόσμια πόλη και την απλή μεγαλούπολη.  Η παγκόσμια πόλη έχει μία σειρά από χαραχτηριστικά που δεν συναντώνται στη μεγαλούπολη. Ένα παράδειγμα δεν αρκεί για να αντιληφθούμε αυτή την πραγματικότητα, ωστόσο είναι αρκετό για να την αισθανθούμε κάπως: παγκόσμιες πόλεις είναι η Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες, το Λονδίνο, όμως δεν είναι το Βερολίνο, η Μαδρίτη, η Ρώμη.

Η ιστορία εκτυλίσσεται σε μία παγκόσμια πόλη που δεν κατονομάζεται, ακριβώς γιατί δεν υπάρχει. Διαθέτει στοιχεία δανεικά από κάθετες πόλεις (ουρανοξύστες), όπως η Νέα Υόρκη, από μητροπόλεις ευρωπαϊκού τύπου(ιστορικό κέντρο με κτίσματα μνημειακά), όπως το Λονδίνο, και από οριζόντιες πόλεις (αρχιτεκτονικές τρέλες – novelty architecture), όπως το Λος Άντζελες.

Για μένα, η παγκόσμια πόλη είναι το απόλυτο συνώνυμο του ζωτικού χώρου. Είναι ο τόπος όπου διαβαίνω, δηλαδή επιστρέφω σε κάθε έκφανση του συναισθηματικού μου εγκεφάλου.

2. Παρουσιάζεται μέσα από τους κεντρικούς ήρωες εικόνες μιας ευτυχίας που διαρκώς ξεγλιστρά. Η ευτυχία είναι κάτι φευγαλέο ή αποτελεί σημείο αναφοράς της μεγαλούπολης και του σύγχρονου τρόπου ζωής;

Ακόμα και αν γνώριζα τι είναι ευτυχία, δεν θα κατάφερνα να είμαι εκστατικά ευτυχισμένος, καθώς είμαι λιγάκι αυτοκαταστροφικός. Παρόλ’ αυτά, νομίζω πως αν η ευτυχία δεν ξεγλιστρούσε, αν δεν εμφανιζόταν ακαριαία, αλλά συνίστατο σε μία διηνεκή παρουσία, η λέξη που περιγράφει αυτή τη συνθήκη θα ήταν απολύτως άστοχη. Υπάρχει σ’ αυτήν αυτό το προεξέχον συνθετικό της τύχης που δεν μπορεί να παραβλεφθεί. Σε τέτοια περίπτωση, λοιπόν, θα έπρεπε να μιλάμε για ευστάθεια και όχι ευτυχία.

3. Παρά το σκληρό πρόσωπο της τρομοκρατίας έχουμε την ευκαιρία να δούμε και το πρόσωπο του τρομοκράτη, του ψυχρού δολοφόνου, ο οποίος στη προσωπική του ζωή δεν είναι σκληρός. Σκοπός ήταν να αναδειχθεί και το ανθρώπινο πρόσωπο και τα προβλήματα που τον οδήγησαν σε τέτοιες κινήσεις;

Αν εξαιρέσει κανείς τους ανόητους, τους αφελείς και το Χόλυγουντ, είναι λογικό ότι οι τρομοκράτες διατηρούν την ανθρώπινη υπόστασή τους, παρόλη την (απαραίτητη) αποκτήνωση. Ασφαλώς, δεν ξυπνάμε ένα πρωί με την αιφνίδια διάθεση να βομβαρδίσουμε το Κοινοβούλιο. Προηγείται ένα σύμπαν εμπειριών. Λίγες από αυτές τις εμπειρίες περιγράφονται λοιπόν και στο μυθιστόρημα.

Βεβαίως, η τρομοκρατία που φαίνεται στο βιβλίο είναι το είδος της αριστερής τρομοκρατίας. Και παρότι είναι ένας διαχωρισμός – αυτός της αριστερής από τη μία και της φονταμενταλιστικής, αραβικού τύπου, από την άλλη τρομοκρατίας – που δεν μου ταιριάζει λόγω της εγγενούς του παρεξήγησης, τον χρησιμοποιώ ακριβώς γιατί βρίσκω αυτή την παρεξήγηση ενδιαφέρουσα. Είναι, δηλαδή, εξαιρετικά ενδιαφέρον και θλιβερό το πώς η ανθρωπότητα αποδέχεται με σχετική ευχέρεια και ελαφρότητα την τρομοκρατία, όταν αυτή εκφράζεται από μέλη που επικαλούνται αξίες φθαρμένες, αλλά ακόμη λαμπερές, όπως η ισότητα, η δικαιοσύνη, η ομαλότητα. Το κοιτούμε σαν ένα περιπετειώδες παιχνίδι αυταπάρνησης και κλέους. Όπως είναι φυσικό, το κοιτούμε, χωρίς να το βλέπουμε.

4. Στο δίδυμο αρχιτέκτονα-Νίλι έχουμε την ευκαιρία να δούμε την ανάδειξη της φιλίας. Κατά πόσον θα μπορούσαν να χτιστούν δυνατές φιλίες μέσα στις μεγαλουπόλεις, όπου ο ρυθμός ζωής και ο αγώνας για επιβίωση είναι αρκετά έντονα;

Δυνατές φιλίες χτίζονται συνεχώς, εφόσον τα υλικά είναι διαθέσιμα.

5. Βλέπουμε τον αρχιτέκτονα να ερωτεύεται και να στηρίζει πολύ τη κοπέλα όταν καταλαβαίνει την εμπλοκή της στα ναρκωτικά, παρά τις όποιες αντιδράσεις του φίλου του. Ποιος είναι ο ρόλος του έρωτα στη σύγχρονη μεγαλούπολη;

Ο ρόλος του έρωτα στη σύγχρονη μεγαλούπολη είναι ο ίδιος με εκείνον που (ξε)πηδάει και στα χωράφια. Μόνο που βρίσκω τους βουκόλους κάπως πληκτικούς. Αλλιώς: το τραγούδι των Άλπεων είναι για τους βοσκούς, ενίοτε και για τους Μπήτνικς.

6. Μέσα από το βιβλίο φαίνεται αρκετά έντονα ένα δίπολο. Από τη μια μεριά έχουμε τη σκληρή όψη των αρκωτικών και της τρομοκρατίας και από την άλλη την αξία της αγάπης και της φιλίας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μια μεγαλούπολη ακροβατεί ανάμεσα σε αυτά τα δυο; Και η πραγματική της εικόνα είναι η σκληρή, η τρυφερή ή ένας συνδυασμός και των δυο;

Αν μπλεχτούμε στην παγίδα της προσωποποίησης των πόλεων, στην πραγματικότητα διαπράττουμε το ίδιο λάθος με τους (αριστερούς) τρομοκράτες. Όπως ακριβώς δεν υπάρχει η «καρδιά του κράτους» (κάτι που οι Ερυθρές Ταξιαρχίες αντιλήφθησαν, έστω και αργά, και τα γραπτά τους απομένουν να διαβαστούν), έτσι και η πόλη είναι απλώς ο χώρος. Και η εικόνα της έχει να κάνει με τους ανθρώπους που γεμίζουν αυτόν το χώρο. Στο Λος Άντζελες, ας πούμε, υπάρχει το εθιστικό, εύρωστο, βαρετό Μπέβερλυ Χιλς, αλλά υπάρχει και το μαύρο, φτωχό, βίαιο και απόκοσμο Γουάτς. Άλλωστε, όποιος δεν μπορεί να αντέξει το πλήθος, τις λεωφόρους, τους ουρανοξύστες και τα slums, μπορεί να πάει από εκεί πού ’ρθε.