Κ. Αρκουδέας: Το αυτονόητο μοιάζει να έχει χαθεί από αυτό τον τόπο

Ο Κώστας Αρκουδέας
στην Έλενα Αρτζανίδου, 
think free, 
Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012 »»

 

1. Ποιο είναι το στίγμα του τελευταίου σας βιβλίου;

«Τα σιγκλάκια» (εκδόσεις Απόπειρα) υποκαθιστούν τη λέξη ανθολογία. Ο όρος απαντάται κυρίως στη μουσική, από τα ροκ συγκροτήματα. Κρύβει μια διάθεση περιπετειώδη, ανατρεπτική σε αρκετές περιπτώσεις, που έρχεται να αμφισβητήσει πράγματα που θεωρούνται παραδεδεγμένα και να προβάλει μια νέα οπτική. Τα σιγκλάκια δεν είναι ακριβώς διηγήματα. Είναι μικρά σε έκταση αυτοτελή κείμενα που δίνουν το στίγμα μιας περιπλάνησης που ξεκίνησε από το 1986 και συνεχίζεται έως σήμερα.

2. Πείτε μας 5 λόγους για να το διαβάσουν οι αναγνώστες.

Λόγος πρώτος: Η πρώτη ιστορία με τίτλο «Άσ’ τον Μπομπ Μάρλεϋ να περιμένει» μιλάει για ό,τι πιο απλό μπορούσε να εντυπωσιάσει έναν εικοσάχρονο, δηλαδή μια απροσδόκητη συναυλία Τζαμαϊκανών σ’ ένα ελληνικό νησί με περιπετειώδη κατάληξη.

Λόγος δεύτερος: Στο διήγημα «Νέα Υόρκη – που να πάρει ο άνεμος» η γραφή αλλάζει, γίνεται ασθματική, παραληρηματική, δίνοντας το περίγραμμα ενός ανθρώπου που βρίσκεται συμπτωματικά στη Νέα Υόρκη, τη μητρόπολη της οικουμένης, και δέχεται καταιγισμό εντυπώσεων και ερεθισμάτων. (Οι δύο αυτές ιστορίες αποτελούσαν για μένα μια άσκηση ύφους, ένα πειραματικό εργαστήρι αναμέτρησης με τη λευκή σελίδα).

Λόγος τρίτος: Στο απόσπασμα «Ιστορίες της πόλης», παρουσιάζεται μια ομάδα σπουδαστών ζωγραφικής στο εργαστήρι του Δήμου Αθηναίων και οι μεταξύ τους σχέσεις. Τα όνειρά τους για το μέλλον, οι αμφιβολίες για τις ικανότητές τους, οι μικροί θρίαμβοι και οι μικρές διαψεύσεις που τους συνοδεύουν. Το χάσμα των γενεών ανάμεσα στους εικοσάχρονους σπουδαστές και την τριαντάχρονη καθηγήτριά τους.

Λόγος τέταρτος: Έχει τον τίτλο «Μουσική των νησιών». Μια περιπλάνηση στο ελληνικό καλοκαίρι και στον κόσμο που συχνάζει στα νησιά, περίπου στα μέσα της δεκαετίας του ΄80. Μια αναφορά στον τρόπο ζωής των νέων της εποχής, που συνίστατο στο δίπολο Χειμώνας στην Πόλη – Καλοκαίρι στα Νησιά.

Λόγος πέμπτος: Οι δεκατέσσερις υπόλοιπες ιστορίες. Η επιλογή τους έγινε με σκοπό ώστε ο αναγνώστης να διακρίνει τα χνάρια της διαδρομής μου. Είναι ο χάρτης της συγγραφικής μου πορείας.

3. Ποιοι ήρωες σας ταλαιπωρούν περισσότερο;

Οι σκιώδεις. Εκείνοι που κινούνται στο ημίφως. Όλα μπορεί να τα περιμένει κανείς απ’ αυτούς.

4. Τι δεν μπορείτε με τίποτα να αποχωριστείτε;

Το σακίδιο που έχω κρεμασμένο στον ώμο μου. Σαν το σακίδιο του Ήτα Βήτα, περιέχει επιεικώς τα πάντα. Αν το ψάξεις καλά, θα βρεις αυτό που θέλεις.

5. Πείτε μας 3 πράγματα που σας θυμώνουν και 3 που θα θέλατε αμέσως ν’ αλλάξετε στην εποχή μας.

Με θυμώνουν η αγένεια, το θράσος και η υστερία. Τα πράγματα που θα ’θελα να αλλάξουν στην εποχή μου αφορούν τη χώρα μου. Θα ’θελα η Ελλάδα να πάψει να θεωρείται μια υπανάπτυκτη βαλκανική χώρα με εθνικιστικά συμπλέγματα και να γίνει μια σύγχρονη, αναπτυγμένη ευρωπαϊκή χώρα. Να ενηλικιωθεί, με λίγα λόγια, και γι’ αυτό το σκοπό πρέπει όλοι να εργαστούμε.

6. Τι μπορεί να προσφέρει η Λογοτεχνία ειδικά σήμερα;

Σε μια τόσο κατακερματισμένη εποχή όπως η σημερινή, η λογοτεχνία βοηθά τον άνθρωπο να παραμείνει συγκροτημένος και του προσφέρει τη δυνατότητα να εξελιχθεί αξιοποιώντας τη δημιουργική φαντασία του. Το ζητούμενο είναι η ζωή του καθενός να μπορεί να διέπεται από μια βαθιά φιλοσοφία. Η συγκρότηση, η εξέλιξη και τα βαθιά φιλοσοφικά πιστεύω είναι τα ισχυρότερα αναχώματα στην άγνοια και τη βαρβαρότητα.

7. Σκεφτήκατε ποτέ να εγκαταλείψετε την έκδοση βιβλίων σας και αν ναι, γιατί;

Απογοήτευση, λοιπόν, αυτό είναι το θέμα μας: Ναι, απογοητεύτηκα όταν «Ο αριθμός του Θεού», αυτό το πολυσέλιδο και πολυεπίπεδο βιβλίο, δεν άγγιξε το πλατύ κοινό. Σε καμία περίπτωση, όμως, δε σκέφτηκα να σταματήσω να γράφω και να εκδίδω βιβλία, αφού είναι για μένα ζήτημα πρωταρχικής σημασίας.

8. Υπάρχει κάτι καινούργιο που γράφετε;

Μόλις ολοκλήρωσα μια μίνιμαλ ερωτική ιστορία. Θα μου επιτρέψετε, όμως, να μην αποκαλύψω τον τίτλο ούτε το πού θα εκδοθεί. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι είναι ένα αιχμηρό σχόλιο πάνω στις ερωτικές σχέσεις και τον τρόπο που εκφράζονται στην εποχή μας.

9. Ποιο από τα βιβλία που έχετε διαβάσει θα θέλατε να το έχετε γράψει εσείς και γιατί;

«Στο δρόμο» του Τζακ Κέρουακ, για τη διάθεση φυγής και την ελευθερία που αποπνέει αλλά και το «Αδριανού απομνημονεύματα» της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, για την υποβλητικότητα και το ρίγος που μεταδίδει, καθώς η συγγραφέας αποδίδει τη σκέψη του Αδριανού με τόση ευκρίνεια που νομίζεις ότι υπήρξε μετενσάρκωσή του.

10. Ένα σχόλιο για όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα…

Αν πουν σε τρεις Έλληνες να βρουν τρόπο για να περάσουν στο διπλανό δωμάτιο, ο πρώτος θα επιχειρήσει να διαρρήξει την πόρτα, ο δεύτερος να τη σπάσει, ενώ ο τρίτος θα πηδήξει από το παράθυρο για να την ξεκλειδώσει από πίσω. Κανείς δε θα δοκιμάσει απλώς να την ανοίξει. Το παράδειγμα (ή ανέκδοτο, όπως θέλει κανείς το παίρνει) έχει να κάνει με το αυτονόητο, το οποίο μοιάζει να έχει χαθεί από αυτό τον τόπο.

11. Πώς φαντάζεστε ότι θα συνεχίσουμε, αν θέλουμε ένα καλύτερο αύριο;

Αυτή τη στιγμή έχουμε μια κυβέρνηση που θέλει να εφαρμόσει το Μνημόνιο και μια αντιπολίτευση που θέλει να το καταργήσει. Κανείς δεν μας λέει τον τρόπο (ή τους τρόπους) για να ζούμε χωρίς δανεικά. Πρέπει, σιγά σιγά, να αφήσουμε πίσω μας τις παιδικές ασθένειες και να ενηλικιωθούμε. Ολόκληρη η χώρα μοιάζει βυθισμένη σε μια παρατεταμένη εφηβεία. Κάποτε πρέπει να τελειώσει.

ΟΛΙΓΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Τα ροκ γκρουπ και οι μοναχικοί αοιδοί έχουν το συνήθειο να παύουν για λίγο τις δραστηριότητές τους και να κάνουν έναν απολογισμό της πορείας τους. Συχνά, το αποτέλεσμα της εν λόγω ανάπαυλας είναι η κυκλοφορία μιας ανθολογίας με επιλεγμένα από τους ίδιους τραγούδια, που αποδίδεται στο κοινό με την ονομασία “The singles”. Τα μεμονωμένα, τα ξεχωριστά τους τραγούδια.
Μπορεί να πράξει κάτι αντίστοιχο ένας συγγραφέας; Ειδικά αν η επιλογή του αφορά κείμενα που βρίσκονται σε εξαντλημένα στην πλειονότητα έργα του; Ή, ακόμα, σε σπάνια βιβλία του, όπως το Άσ’ τον Μπομπ Μάρλεϋ να περιμένει, τα οποία αποτελούν τρόπον τινά συλλεκτικά αντικείμενα;
“Τα σιγκλάκια” είναι μικρά σε έκταση αυτοτελή κείμενα που δίνουν το στίγμα μιας πορείας η οποία ξεκίνησε το 1986 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Παράλληλα, αποτυπώνουν το κλίμα μιας εποχής, που ενώ ξεκίνησε φωτεινά, ανάλαφρα σχεδόν, άρχισε σταδιακά να χάνει το χρώμα της, για να οδηγηθεί τελικά στην αναδίπλωση.

Ο Κώστας Αρκουδέας γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Εργάζεται στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Στη λογοτεχνία έκανε την εμφάνισή του το 1986 με τη συλλογή διηγημάτων “Άσ’ τον Μπομπ Μάρλεϋ να περιμένει”. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα “Η πόλη με τα χίλια πρόσωπα” (Οδυσσέας, 1987), “Το τραγούδι των τροπικών” (Οδυσσέας, 1988, και επανέκδοση 1995, Λιβάνης), “Το παλιό δέρμα του φιδιού” (Κέδρος, 1992), “Τα κατά Αιγαίον πάθη” (Κέδρος, 1994), “Και πρόσεχε να μην πετρώσεις” (Λιβάνης, 1996), “Ποτέ τον ίδιο δρόμο” (Κέδρος, 1999), η συλλογή διηγημάτων “Όλες οι μέρες Κυριακή” (Κέδρος, 2000), η νουβέλα “Αναζητώντας την ιδανική γυναίκα” (Ελληνικά Γράμματα, 2002) και τα μυθιστορήματα “Ο πειρατής” (Κέδρος, 2003), “Ο Μεγαλέξανδρος και η σκιά του” (Καστανιώτης 2004) και “Ο αριθμός του Θεού” (Καστανιώτης 2008).