Pavol Dobšinský • Παραμύθια από τη Σλοβακία

Επιλογή, Μετάφραση (από τα σλοβάκικα): Σύλβια Οκαλιόβα
Επιμέλεια, Επίμετρο: Γιώργος Μπλάνας
Εικονογράφηση: Martin Benka
σσ. 143, σχήμα 13 × 20,5 εκ., έκδοση χαρτόδετη
I S B N: 960-537-080-8,
I S B N-13: 978-960-537-080-0
Πρώτη έκδοση: Απόπειρα, Αθήνα Νοέμβριος 2005
Σειρά: Του Κόσμου τα Παραμύθια • αρ. 24

Το στοιχειωμένο βουνό / Τα τρία λεμόνια / Ο βασιλιάς άνεμος / Το φτωχόπαιδο / Η Λούμπκα και ο Άρχοντας των Μετάλλων / Ο Ραντούζ και η Λουντμίλα / Τα δώδεκα αδέλφια και [...]

Μια επιλογή από τα παραμύθια που συνέλεξε ο Πάβολ Ντομπσίνσκι (1828–1885), ο σημαντικότερος λαογράφος της Σλοβακίας, ο οποίος από πολύ νεαρή ηλικία καταπιάστηκε με την καταγραφή και έκδοση των σλοβακικών λαϊκών μύθων. Στο διαφωτιστικό του Επίμετρο ο ποιητής Γιώργος Μπλάνας αναφέρει πως τα 150 παραμύθια που συγκέντρωσε ο Ντομπσίνσκι, εκτός από τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα τους, επιδείκνυαν μια έντονη ηθική τάση και τα διαπερνούσε απ’ άκρη σ’ άκρη η από καταβολής κόσμου διαμάχη ανάμεσα στο άδικο και τη δικαιοσύνη. Τα δέκα παραμύθια που ανθολογούνται στη συλλογή συνοδεύονται από τις εικόνες του «εθνικού ζωγράφου» της Σλοβακίας Μάρτιν Μπέκα (1888–1971).

Κείμενο από το οπισθόφυλλο της έκδοσης:

Οι ρίζες των λαϊκών σλοβακικών παραμυθιών χάνονται μέσα στους αιώνες. Οι Σλοβάκοι, λαός αρχαίος, που υπέφεραν από τη στρατιωτική, οικονομική και πολιτιστική βία πολλών κατακτητών, φύλαξαν τα παραμύθια αυτά σαν στολίδια. Τα δούλεψαν, τα πλούτισαν και τα διέδωσαν από στόμα σε στόμα, τόσο σε αντιστοιχία με τη σλαβική παράδοση — μέρος της οποίας είναι η σλοβακική — όσο και σε αντιστοιχία με τις παραδόσεις των άλλων ευρωπαϊκών λαών.

Ως τα μέσα του 19ου αιώνα, τα σλοβακικά παραμύθια ήταν αποκλειστική υπόθεση των παραμυθάδων, που δεν είχαν άλλο μέσο να τα διαφυλάξουν από τη μνήμη τους. Τότε εμφανίστηκαν οι πρώτοι διανοούμενοι, που εμπνεόμενοι από τη λατρεία τού Ρομαντισμού για οτιδήποτε λαϊκό, ανέλαβαν να απαλλάξουν την εθνική λογοτεχνία τους από την κηδεμονία της τσέχικης γλώσσας.

Πάβολ Ντομπσίνσκυ

Μέλος αυτής της ομάδας διανοουμένων υπήρξε και ο Πάβολ Ντομπσίνσκυ (1828–1885), ο σημαντικότερος μελετητής των σλοβακικών λαϊκών παραμυθιών, ο «Όμηρος της Σλοβακίας», όπως τον ονόμασε ο συμπατριώτης του συγγραφέας Βλαντιμήρ Μίνατς. Ο Πάβολ Ντομπσίνσκυ, λουθηρανός πάστορας και δάσκαλος, ρίχτηκε με πάθος από πολύ νεαρή ηλικία στη συλλογή, καταγραφή και έκδοση των σλοβακικών παραμυθιών, εμπνεόμενος από τις ιδέες του ποιητή και πολιτικού ηγέτη Λούντοβιτ Στουρ (1815–1856), ο οποίος είχε ήδη επισημάνει την τεράστια σημασία της λαογραφικής έρευνας για την εθνική αφύπνιση των Σλοβάκων.

Σήμερα οι Σλοβάκοι δεν σταματούν να μελετούν και να εμπνέονται από τα παραμύθια τους, τόσο για τη νίκη του καλού πάνω στο κακό και την ελπίδα για την επικράτηση της δικαιοσύνης που διδάσκουν όσο και για την ποίηση που κλείνουν μέσα τους.

Σύλβια Οκαλιόβα

Η Σύλβια Οκαλιόβα γεννήθηκε το 1959 στην Μπρατισλάβα Σλοβακίας και από το 1986 ζει στην Ελλάδα. Σπούδασε δημοσιογραφία. Εργάστηκε σε 25 διαφορετικές εργασίες ως δημοσιογράφος, φωτορεπόρτερ, διερμηνέας, υπάλληλος πρεσβείας, εργάτρια, κομπάρσος κ.ά. Έχει δημοσιεύσει στα ελληνικά το δοκίμιο Ο καινούργιος άνθρωπος είναι βαθιά ερωτευμένος, που κυκλοφόρησε το 1993 από τις εκδόσεις Δελφίνι και το παιδικό μυθιστόρημα Περιπέτειες στο φανταστικό κάστρο (εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 2003). Εκτός των άλλων μετέφρασε στα σλοβακικά το βιβλίο του Μίμη Ανδρουλάκη Σκιές στην Αθήνα.