συνέντευξη στη Γιώτα Δημητριάδη και τον Γιάννη Καφάτο | ViewTag.gr,
Δευτέρα 10 Ιουνίου 2024 »»
«Γεννήθηκα στο Βόλο αλλά μεγάλωσα στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας. Ζω στην Αθήνα αλλά πάντα ήθελα να βρίσκομαι κοντά στη θάλασσα. Σπούδασα Επικοινωνία και Μ.Μ.Ε κι έκανα και μεταπτυχιακές σπουδές στο ίδιο αντικείμενο με ειδίκευση στην Πολιτική Επικοινωνία και τις νέες τεχνολογίες. Δεν μπορώ να με φανταστώ χωρίς να γράφω και να ταξιδεύω. Οι πιο πρόσφατες δουλειές που έχω κάνει μέχρι σήμερα είναι στον ιδιωτικό τομέα, στην εξυπηρέτηση πελατών και στη συμβουλευτική, ενώ εργάστηκα ως δημοσιογράφος για την εκπομπή 24 ώρες στην Ελλάδα στην ΕΡΤ3. Χόμπι — στην Ελλάδα — θεωρείται το γράψιμο, αλλά εγώ έχω το περπάτημα, το κολύμπι, να βλέπω Θέατρο και να ακούω μουσική εν κινήσει. Και γράφω. Συνεχίζω να γράφω αλλά όχι για χόμπι».
Είναι «φιλόξενη» η Αθήνα για καλλιτεχνική δημιουργία;
Η Αθήνα είναι μια πόλη φιλόξενη για καλλιτεχνική δημιουργία υπό την έννοια ότι έχει μικρό κέντρο και γίνονται εύκολα αντιληπτά τα θετικά και τα αρνητικά σημεία της. Ως εκ τούτου, σε έναν άνθρωπο που περπατά στο κέντρο και σε γειτονιές της, είναι εύκολο να προκύψει ένας διάλογος ανοιχτών θεμάτων για το ωραίο και το άσχημο στην πόλη, ώστε να τον αξιοποιήσει ποιητικά, θεατρικά, καλλιτεχνικά. Είμαστε παρατηρητές και συμμέτοχοι μαζί, σε κοινή ακολουθία. Από την άλλη, βέβαια, δεν έχουμε δει κονδύλια από την Πολιτεία στους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, ώστε να μιλήσουμε επί της ουσίας για μια πόλη φιλόξενη καλλιτεχνικά, με όραμα, στόχο και συνέχεια, σε συλλογική βάση. Κατά συνέπεια, η Αθήνα είναι κατά τύχη μια καλλιτεχνικά φιλόξενη πόλη χάρη στον κόπο, στο μεράκι και στην καψούρα των κατοίκων της που δεν μπορούν να πράξουν διαφορετικά αλλά επιμένουν να τροφοδοτούν τις τέχνες με το όποιο κόστος.
Αν διάλεγες να ζήσεις αλλού πού θα ήθελες να βρεθείς;
Θα ήθελα να βρεθώ ξανά στην Ισπανία, διότι ζω και αισθάνομαι στα ισπανικά, στα καστεγιάνο, γράφοντας σε αυτή τη γλώσσα απευθείας. Και στη Λατινική Αμερική θα με ενδιέφερε για κάποιο πολιτιστικό πρότζεκτ να βρεθώ για ένα διάστημα, είναι από τις ανοιχτές σκέψεις. Μου αρέσει να επαναλαμβάνω προορισμούς, οπότε και η Γαλλία και η Ιταλία επίσης είναι δικά μου κομμάτια. Όταν μιλάς ξένες γλώσσες και με τον καιρό καλλιεργείς τον εαυτό σου μέσα από αυτές, η επαφή με τους πολιτισμούς και τους τόπους, με τους ανθρώπους, είναι εμπειρία που απελευθερώνει το ασυνείδητο ενώ επί της ουσίας κινείσαι συνειδητά στους κόσμους τους. Είναι ένας μαγικός ρεαλισμός, αν μπορώ να το θέσω έτσι. Και η απάντηση στην ερώτηση δίνεται εν μέρει, καθώς μας διαλέγουν πολλές φορές τα μέρη. Με διάλεξε η Ισπανία και η Μαγιόρκα το 2014, δεν είχα κι άλλη επιλογή. (Είχε προηγηθεί το φιάσκο της Σχολής Ξεναγών για τα έτη 2012–2015 με υπουργό την κ. Κεφαλογιάννη, κάποιοι πληρώσαμε και περάσαμε τις ξενόγλωσσες εξετάσεις επί πληρωμή, δεν έγιναν ποτέ τα γραπτά στα δωρεάν ελληνικά μαθήματα και δεν επιστράφηκαν ποτέ τα χρήματά μας.) Συνήθως, για να καταχωνιάσουμε τα δυσάρεστα, η διαδικασία της επιλογής τόπου είναι μια σχέση δούναι και λαβείν, δεν έρχεται τυχαία. Δεν ξέρω πλήρως πού αλλού θα ήθελα να βρεθώ. Αγαπώ τον Αντόνιο Ματσάδο με το «Καμινάντε, νο άι καμίνο / ελ καμίνο σε άθε αλ αντάρ (Διαβάτη, δεν υπάρχει δρόμος, / ο δρόμος δημιουργείται τραβώντας — δική μου απόδοση).
Πού χρωστάς «ευχαριστώ» για ό,τι έχεις καταφέρει;
Αυτοί που με έχουν συμβουλέψει δεν το έκαναν για τα ευχαριστώ και κατονομάζοντας, δεν θα ήθελα να παραλείψω κάποιους. Πιστεύω πως η επικοινωνία είναι αλληλοβοήθεια και καθορίζει τη γλώσσα που μιλάμε, πώς εκφραζόμαστε. Για αυτό και στις πρώτες σελίδες της τρίτης μου συλλογής Εκρήγνυμαι — κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Απόπειρα — εκτός του ότι ευχαριστώ αυτούς και αυτές που δημοσίευσαν ποιήματά μου, σημειώνω ότι «Οι εποχές της γλώσσας καθορίζονται από τις συναντήσεις των ανθρώπων». Όταν συναντιόμαστε, η ζωή συμβαίνει μαζί. Στην ψήφο, στον δημόσιο χώρο, στο συναπάντημα που ίσως και να μην ξέρουμε ακόμα. Για να απαντήσω, ωστόσο, η παρέα του Κοραή με κεντρικό πρόσωπο το Νάνο Βαλαωρίτη και φίλους το Μιχάλη Μήτρα, τον Ανδρέα Παγουλάτο, τον Κωστή Τριανταφύλλου, τον Ντίνο Σιώτη, τον Βίκτωρα Ιβάνοβιτς υπήρξε καθοριστικής σημασίας για μένα. Ενώ από το χώρο της κριτικής, ο Κώστας Βούλγαρης αδιαμφισβήτητα με έχει βοηθήσει.
Θα έκανες αιματηρές οικονομίες για ένα ταξίδι ή καινούργιο αυτοκίνητο;
Για ταξίδι ναι, για αυτοκίνητο όχι. Δεν με πειράζει να αποδεικνύεται ότι δεν μπορώ να είμαι πλήρως ανεξάρτητη και να στηρίζομαι στην βοήθεια των φίλων, αν πρόκειται για τη μεταφορά, καμιά φορά. Επίσης, νιώθω περισσότερο πολίτης όταν χρησιμοποιώ τα δημόσια μέσα μεταφοράς. Το δημόσιο με αφορά ως άνθρωπο και για αυτό θλίβομαι με τα χάλια των λεωφορείων ως επί το πλείστον στα δρομολόγια του 040 και του Α2 λες και είμαστε σαρδέλες. Έχω γράψει κι ένα ποίημα Σοφίας Βέμπο που αφορά και σε αυτό το γεγονός, στην υποτίμηση της δημόσιας μετακίνησης. Θα ήταν καλύτερα να λέμε ΜΔΜ αντί ΜΜΜ, μέσα δημόσιας αντί μαζικής μεταφοράς. Είναι πολιτικός όρος το δημόσιο, αντίθετα με το μαζικό που παραπέμπει στην κατανάλωση.
Στην Αθήνα σιχαίνομαι βρόμικα καθίσματα, σκουπίδια, κατσαρίδες, αναξιοκρατία.
Στην Αθήνα λατρεύω το φως, Θησείο, Κομπραί, Λεμόνι, Ζάτοπεκ, επί Λέξει
«Έχω σόσιαλ άρα υπάρχω» — Τι σημαίνει η φράση αυτή για σένα;
Τίποτα. Είναι γνωστό ότι η γλώσσα λειτουργεί δυναμικά, οπότε θα έλεγα, έχω σόσιαλ, άρα συνυπάρχω, υπό την έννοια ότι συνδεόμαστε με άλλους συγγραφείς, ποιητές, ανθρώπους των τεχνών και θεσμικούς φορείς σε μία τρόπον τινά υπερ ζωή που εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε να φτάσουμε πλήρως αλλά μόνο μέσα από τα θραύσματά της. Οπότε, απέναντι σε ένα τέτοιο κατακερματισμένο τοπίο, το «εγώ» φαντασιοκοπεί ως «υπερεγώ», αλλά θα κοιμηθεί πάλι με μια αγωνία, ένα θυμό, μια εκκρεμότητα ανοιχτή. Αυτή είναι η ζωή, όμως, και πρέπει να συνεχίσουμε.
Ποιον άνθρωπο «φοβάσαι» περισσότερο: τον αγενή ή τον τσιγκούνη;
Αυτοί οι δύο δεν διαφέρουν και πολύ καμιά φορά. Με έχουν χαρακτηρίσει αγενή, επειδή αρκετές φορές μπορεί μια φράση μου να ηχήσει απότομα, ιδίως σε κάποιους που δεν έχουν την οικονομία του χιούμορ, δεν πειράζει. Αξιολογώντας την αντίδρασή μου, θα έλεγα πως με τα χρόνια έχω αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει χρόνος. Οπότε, σε κείνους που αρέσουμε, οι ταχύτητες είναι τέτοιες που δεν επιτρέπουν μεγάλες αφηγήσεις πάντα. Επιστρέφοντας στην ερώτηση του άσπρο ή μαύρο, βέβαια, φοβάμαι τον τσιγκούνη περισσότερο. Διότι πρόκειται για μια εκ των προτέρων κατασταλαγμένη συμπεριφορά ενώ ας δεχτούμε ότι ο αγενής είναι περισσότερο σε ένα περιβάλλον δυναμικό, οπότε κάτι τον κάνει να γίνει ίσως αγενής. Η έλλειψη θέλησης από την άλλη πλευρά με έχει κάνει να ακουστώ απότομη λεκτικά, πάντα όμως μέσω της ατάκας-ερώτησης, δίνοντας την ευκαιρία για διάλογο, αν φυσικά αντέχει κι η άλλη πλευρά…
Πώς σε φαντάζεσαι σε έναν χρόνο από σήμερα;
Ένα χρόνο πριν δεν φανταζόμουν το σήμερα, ένα χρόνο τώρα. Δεν μπορώ να απαντήσω επί της ουσίας. Όμως, θα ήθελα να εκδώσω μια συλλογή και στα ισπανικά, καθώς αρχίζουν και μαζεύονται κι αυτά τα ποιήματα. Θα ήθελα να έχω συμμετάσχει σε ένα πρότζεκτ ή ρέζιντενς για λογοτεχνικό θέμα και να ταξιδέψω κάπου που δεν έχω πάει. Θα με φανταστώ, λοιπόν, με ένα βιβλίο ακόμη αν συμβεί και ίσως με καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.
Τι είναι το τελευταίο πράγμα που σκέφτεσαι πριν κοιμηθείς και το πρώτο όταν ξυπνάς;
Πριν κοιμηθώ, διαβάζω αρκετές φορές. Δεν με έχω πιάσει να σκέφτομαι, εκτός αν έχω αϋπνία και τότε ή σηκώνομαι να γράψω ή αποθηκεύω ιδέες στην προφορική μνήμη για το επόμενο πρωί. Πριν κοιμηθώ, μάλλον σκέφτομαι μέσα στη φαντασία μου, «τρέχω» μπροστά ή θυμάμαι κάτι που έκανε την ημέρα να αξίζει και «χτεσιολογώ». Αυτά τα δύο συνδέονται καμιά φορά, αλληλοτροφοδοτούνται. Αλλά καλό είναι να προχωράμε, το χτες δεν φέρνει από μόνο του το αύριο.
Το πρώτο πράγμα που σκέφτομαι όταν ξυπνώ είναι ποιος σηκώνεται πάλι. Μου αρέσει ο ύπνος.
Τι σκοτώνει τον έρωτα;
Οι άνθρωποι σκοτώνουν τον έρωτα. Οι χημείες εν κρίσει, η καθημερινότητα διαφορετικών ταχυτήτων και αντιδράσεων απέναντι στα πράγματα, οι προσδοκίες που επενδύουμε στον άλλο ως ποθητή (ανα)παράσταση του μυαλού και της καρδιάς μας, όλα αυτά — δυσεπίλυτα πολλές φορές — κάνουν τον έρωτα φάρμακο και φαρμάκι μαζί. Ώστε, η «πατρίδα» μας η αγάπη βάλλεται από αυτόν τον βράχο του έρωτα που πρέπει διαρκώς να ανεβαίνουμε αντί απλώς να κοιτάμε και να περιμένουμε. Δεν είμαι ακριβώς σίγουρη για τον παραλληλισμό, πάντως η φιλοσοφία της ζωής είναι ο έρωτας που μένει τελικά και πώς δύο πνεύματα σε ένα πορεύονται μαζί με τις προσωπικότητες σε συγχορδία.
Αν ήσουν τραγούδι και βιβλίο… για πες μας να γνωριστούμε… ποια σε «περιέχουν» καλύτερα;
Βιβλίο, είναι ακόμη πιο δύσκολο. Μικρή είχα για αγαπημένο Το καλοκαίρι με το δελφίνι της Κάθριν Όλφρεϊ. Τελευταία διαβάζω παιδικά βιβλία για να καταλάβω γιατί μου άρεσαν. Η ηρωίδα ήταν ένα κοριτσάκι που δεν είχε φίλους στο σχολείο και μάλλον γι’ αυτό μου άρεσε, υπέρ των κατατρεγμένων πάντα. Στο σήμερα, για να απαντήσω, ε, θα πω την ποιητική συλλογή μου, το Εκρήγνυμαι. Είναι ποιήματα υπέρ της γλωσσικής κατάστασης, έχουν ωστόσο προέλθει από βιώματα και διαρκή παρατήρηση. Κι ενός άλλου, ας πω το θεατρικό του Κολτές Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι γιατί το είχα δουλέψει στο μεταπτυχιακό με τη Μυρτώ Ρήγου και θυμάμαι ωραίες συνομιλίες γύρω από το βιβλίο και τον περιβάλλοντα χώρο του. Με θυμάμαι να συζητώ, δεν θυμάμαι ακριβώς το περιεχόμενο εκείνων των συζητήσεων.
Βρείτε την Αντιγόνη Κατσαδήμα στο instagram.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου