21.4.22

Στον Απόλλωνα, Στη Δήμητρα: Δύο ομηρικοί ύμνοι

δυὸ ἔξοχοι ἀνθοὶ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας

Ἔκδοση ἀρχαιοελληνικοῦ κειμένου:
Thomas W. Allen
μετάφραση, σχόλια:
Γιάννης Τριτσιμπίδας
σσ. 146, σχήμα 13 × 20,5 εκ.,
έκδοση χαρτόδετη,
I S B N: 978-960-537-320-7,
Λ.Τ. 10,00 € + Φ Π Α,
Πρώτη έκδοση: Απόπειρα, Απρίλιος 2022

Ἔτσι κινῆσαν καὶ περπατοῦσαν σὰν φοβισμένες περιστέρες
Κι ὅπως στὴ Δῆλο ἡ μαμὴ πλησίαζε ἡ Εἰλείθυια
οἱ πόνοι τὴ μάνα σφίξανε κι ἤτανε νὰ γεννήσει.
Ἀγκάλιασε τὸ φοίνικα, τὸ γόνα στήριξε στὸ μαλακὸ χορτάρι
μειδίασε ἡ γῆς ἀπὸ κάτω.

Μὲ τοῦ Ὠκεανοῦ σὰν ἔπαιζε τὶς βαθύκολπες θυγατέρες
μακριὰ ἀπ’ τὴ λαμπρόκαρπη Δήμητρα μὲ τὴ χρυσὴ λεπίδα
δρέποντας ἄνθη, κρόκο καὶ ρόδα, ὄμορφους
μενεξέδες, ἴριδα καὶ ὑάκινθο στὴ μαλακὴ πεδιάδα.

Μια φρέσκια μετάφραση των ομηρικών ύμνων Στον Απόλλωνα και Στη Δήμητρα από τον σκηνοθέτη Γιάννη Τριτσιμπίδα, δημιουργό της ταινίας Στο Δήλιο Απόλλωνα (1998).

Οι ομηρικοί ύμνοι, άγνωστης ή αμφίβολης πατρότητας, είναι μέρος της προφορικής παράδοσης ως και την αρχαϊκή εποχή όπως διαμορφώθηκε από τους περιφερόμενους ποιητές-αοιδούς, τους λεγόμενους ομηριστές – όπως και τα ομηρικά έπη – μέχρι να καταγραφούν αργότερα. Και οι δύο ύμνοι σχετίζονται με τόπους και έθιμα λατρείας των θεών (Δήλου, Δελφών, Ελευσίνας), με συνάξεις-πανηγύρεις και ποιητικούς αγώνες.

Ο ύμνος Στον Απόλλωνα / Εις Απόλλωνα αποτελείται από δυο ανεξάρτητα μάλλον μέρη, τον ύμνο στον Δήλιο Απόλλωνα που εγκωμιάζει τη γέννηση και την ανατροφή του κυρίαρχου θεού του Αιγαίου και των Ιώνων, κι εκείνον στον Πύθιο Απόλλωνα που περιγράφει την κυριαρχία του θεού στην ηπειρωτική Ελλάδα και την ίδρυση του μαντείου των Δελφών.

Ο ύμνος Στη Δήμητρα / Εις Δημήτραν εξιστορεί την αρπαγή της Κόρης από τον Άδη, την περιπλάνηση και τη θλίψη της μάνας Δήμητρας, τη διδαχή της γεωργίας στους Ελευσίνιους, τον ιστορικό συμβιβασμό μεταξύ πάνω και κάτω κόσμου, την αφορμή των συμβολισμών της απόκρυφης θρησκείας που αναπτύχθηκε στο Θριάσιο πεδίο.
 

Γιάννης Τριτσιμπίδας εἶναι σκηνοθέτης κι ἔχει στὸ ἐνεργητικὸ του μεταξὺ ἄλλων ταινιῶν τὶς παρακάτω σχετικὲς μὲ τὴν ἑλληνικὴ ἀρχαιότητα: Περσεύς (1982), Ἐκτὸς τῶν τειχῶν: Ἀρχαῖες γειτονιὲς τῆς σύγχρονης Ἀθήνας (2003), Θεοί (1997), Τὰ ἐαρινά (2004), Ἀρχίλοχος ὁ Πάριος (2006). Σχετικά μέ τήν ἀρχαία γραμματεία ἔχει δημοσιεύσει τὰ βιβλία: Εἰς Ἀπόλλωνα: Ὕμνος ὁμηρικός (Καθρέφτης, 1998)· Ἀρχιλοχικὰ μελετήματα Ὀλυμπίου Κ. Ἀλιφιέρη.

Δεν υπάρχουν σχόλια: