Υβ Νιγύ • Το ημερολόγιο του ψύχους

Μυθιστόρημα
τίτλος πρωτοτύπου: Journal du froid
μετάφραση: Λουκάς Θεοδωρακόπουλος
Απόπειρα, Ιούνιος 2003
σσ. 116, έκδοση χαρτόδετη, σχήμα 13 × 20,5 εκ.
I S B N 960-537-060-3,
I S B N -13 978-960-537-060-2,
Τιμή € 9 (+Φ Π Α)

«Ανακάλυψη ενός μαζικού τάφου στον κήπο μου. Ημέρα αρκετά σημαντική ώστε να δικαιολογεί το ξεκίνημα ενός ημερολογίου».

Πολύ σύντομα οι μπουλντόζες καταστρέφουν το μικρό κήπο στα προάστια και στη συνέχεια επιτίθενται στο διπλανό σπίτι και το κατεδαφίζουν. Η γοητευτική γειτόνισσα που έμεινε άστεγη έρχεται να μείνει στο σπίτι του αφηγητή. Γίνονται εραστές και παρακολουθούν άναυδοι την εξάπλωση των ανασκαφών.
Από πού έρχεται αυτός ο ομαδικός τάφος, μέχρι που φτάνει;
Οι μπουλντόζες προχωρούν συνεχώς, διασχίζοντας το ήσυχο προάστιο που σύντομα ερειπώνεται, ξεθάβοντας όλο και περισσότερους σκελετούς.
Μυστικότητα κυριαρχεί παντού, η παραμικρή εξήγηση.
Ακόμη χειρότερα, καχύποπτοι άνθρωποι τους παρακολουθούν: μυστικοί, ψυχίατροι, γεωλόγοι…

Ο Υβ Νιγύ σμιλεύει με φράσεις λιτές, χρωματισμένες με μαύρο χιούμορ, μια αινιγματική και στοχαστική παραβολή για ό,τι έχει ταφεί. — Jean-Charles Gateau
(Κείμενο από το οπισθόφυλλο της έκδοσης.)

Ο αφηγητής αυτού του καφκικού μύθου καταγράφει στο ημερολόγιό του ένα απρόβλεπτο γεγονός που αναστατώνει την καθημερινότητά του: «26 Απριλίου. Ανακάλυψη ενός μαζικού τάφου στον κήπο μου. Ημέρα αρκετά σημαντική ώστε να δικαιολογεί το ξεκίνημα ενός ημερολογίου».
Το γεγονός είναι τόσο ξαφνικό που το χρονικό καταγράφεται αρχικά σε έναν τηλεφωνικό κατάλογο, και στη συνέχεια σε ένα σημειωματάριο.
Ένας μικρός κήπος στα προάστια. Και η ζωή οργανώνεται στο ρυθμό των πτωμάτων που βγαίνουν από το χώμα, ενώ η φύση γύρω αναγεννιέται, πλούσια, αδιάφορη. Αρχίζουν αμέσως οι εργασίες: μετανάστες εργάτες που δεν επιτρέπεται να μιλούν για τη δουλειά, φτυάρια, κασμάδες, και σύντομα μηχανές.
Η τάφρος που κατευθύνεται προς το βορρά είναι η πιο εύρωστη, προχωρά αμείλικτα: το εργοτάξιο δεν ξεκουράζεται πια, ξερνά μέρα νύχτα θαμμένα κορμιά σε μία άψογη τάξη, λες και δείχνει κάποιο δρόμο, αλλά ποιο δρόμο και προς τι; Ανάλυση του εδάφους, των υφασμάτων, των οδοντοστοιχιών, μελέτη του κλίματος, των μεταναστεύσεων, των θρησκευτικών πίστεων: η επιστήμη είναι ανίκανη να δώσει την οποιαδήποτε εξήγηση.
Ο αφηγητής φιλοξενεί την άστεγη ελκυστική γειτόνισσα. Γίνονται εραστές, και παρακολουθούν άναυδοι την εξάπλωση των ανασκαφών. Από πού έρχεται αυτός ο ομαδικός τάφος, μέχρι πού εκτείνεται; Οι τάφροι προχωρούν ολοένα περισσότερο διασχίζοντας αυτή το ήσυχο προάστιο που σύντομα ερειπώνεται, ενώ ξεθάβονται όλο και περισσότερα πτώματα. Φυσικά κυριαρχεί παντού μυστικότητα, δεν δίνουν την παραμικρή εξήγηση. Ακόμη χειρότερα, καχύποπτοι άνθρωποι τους παρακολουθούν: μπάτσοι, ψυχίατροι, γεωλόγοι. «Όλα αυτά τα πτώματα έχουν ταφεί με μια τέλεια τάξη, λες και ο ρόλος του είναι να μας δείξουν έναν δρόμο. Προς τα πού όμως;» Αυτή η ανάδυση των νεκρών φαίνεται να είναι «ένας τεράστιος αρνητικός πόλος μίας συλλογικής μνήμης». Ο Νιγύ σμιλεύει, με φράσεις λιτές χρωματισμένες με μαύρο χιούμορ, μία αινιγματική και σοβαρή παραβολή για ό,τι έχει ταφεί.
Η οικειότητα με τη Μαρλίζ, την όμορφη γειτόνισσα που φιλοξενεί ο αφηγητής αφότου κατεδαφίστηκε και το δικό της σπίτι, εξελίσσεται. Έξω, περιφέρεται ένα αδιάβροχο, αναμφίβολα άνθρωπος των μυστικών υπηρεσιών· ένας ψυχίατρος χώνει τη μύτη του παντού, ανακριτικός και ενοχλητικός· ένας νεαρός γιατρός τολμά να κάνει αδιανόητες υποθέσεις, που πηγάζουν από μία θεωρία του διπλού σύμπαντος και από τις πιο πρόσφατες ανακαλύψεις για τους μηχανισμούς του μυαλού: μήπως αυτός ο ομαδικός τάφος είναι ο τεράστιος αρνητικός πόλος μίας συλλογικής μνήμης; Σε έναν κόσμο που πάσχει από αμνησία, μήπως τα συσσωρευμένα πτώματα καλούνται να μιλήσουν, μήπως η γη καλείται να θυμηθεί;
Ένα ταξίδι παραισθήσεων στη Νέα Υόρκη, έπειτα από πρόσκληση του κέντρου εξολοθρευσιολογίας, και η τόσο πειστική ιστορία αυτού του πρώτου μυθιστορήματος αποσυναρμολογείται κατά τρόπο σωτήριο από το χιούμορ, και κλίνει προς το μύθο· καθώς τα πτώματα έρχονται από το παρελθόν, αρκεί να συνεχίσει κανείς να σκάβει για να βρει στο ζεστό ακόμη χώμα τους νεκρούς του σήμερα και σύντομα τους νεκρούς του αύριο· πάνω στην επιδερμίδα του κόσμου, η βία και το κακό χαράζουν μία ατελείωτη γεωγραφία.

________________
Ο Υβ Νιγύ [Yves Nilly] γεννήθηκε στο Μαρόκο το 1958. Έχει κάνει Θεατρικές σπουδές. Γράφει για το θέατρο, τον κινηματογράφο και το ραδιόφωνο, και έχει μεταφράσει και διασκευάσει για το θέατρο έργα του Schnitzler, του Bronnern και του Kleist. Το ημερολόγιο του ψύχους είναι το πρώτο του μυθιστόρημα. Ακολούθησε το Beauté no 7.