Σειρά: Κλασική βιβλιοθήκη #8
Τρεις ιστορίες αγάπης
Ιβάν Μπούνιν • Ιουλία ή Συναντήσεις στα περίχωρα της μονής Νοβοντέβιτσι,
Αλεξέι Τολστόι • Οι ρεματιές,
Αλεξάντρ Καζανώφ • Η γραμματική του έρωτα
Μετάφραση (από την ιταλική): Μαρία Χάσπαρη
σσ. 144, σχήμα 13 × 20,5 εκ., έκδοση χαρτόδετη
I S B N: 978-960-537-037-4,
Απόπειρα, Ιούνιος 2001
Τρεις διαχρονικές ιστορίες αγάπης, παράξενες και ανεξήγητες αλλά ακριβώς γι’ αυτό και γοητευτικές.
Μια όμορφη γυναίκα στοιχειώνει στο μυαλό του ήρωα κάθε ιστορίας.
Η ομορφιά τους, όσο και αν αυτή ως αξία βρίσκεται στα υψηλότερα σκαλοπάτια της ρωσικής κουλτούρας, δεν αρκεί να δικαιολογήσει την επιμονή και προσήλωση με την οποία οι ήρωες τις ακολουθούν, τις επιθυμούν, ζητούν να τις κερδίσουν.
Στο χρονικό των παλαιών εποχών παραδίδεται ότι πριν από μία χιλιετία, ο πρίγκηπας Βλαντιμίρ, θέλοντας να διαλέξει θρησκεία για το λαό του, επέλεξε την ορθόδοξη από την καθολική και την ισλαμική, ακριβώς λόγω της ομορφιάς του λειτουργικού της. Ίσως εκεί, στη «θεολογία της ομορφιάς», να βρίσκεται η εξήγηση της ξεχωριστής θέσης που κατέχει η ομορφιά στη Ρωσία.
Ωστόσο παραμένει ανεξήγητος ο λόγος για τον οποίον τα διηγήματα αυτά αναδίδουν, όπως και οι τρεις γυναίκες, μια αίσθηση μυστηρίου που αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό τους στοιχείο, που χωρίς αυτό θα διαλύονταν στο πρώτο άγγιγμα του αναγνώστη.
______________
Βλ. Bookcrossing »»
Τρεις ιστορίες αγάπης
(Το Επίμετρο της έκδοσης)
Αυτή η έκδοση παρουσιάζει τρία διηγήματα ρώσων συγγραφέων των πρώτων δεκαετιών του κ΄ αιώνα: «Ιουλία» τού Αλεξάντρ Βαλίσεβιτς Καζανώφ (1928), «Οι ρεματιές» τού Αλεξέι Νικολάιεβιτς Τολστόι (1917) και «Η γραμματική τού έρωτα» του Ιβάν Αλεξέιεβιτς Μπούνιν (1915). Η συνύπαρξή τους σε μία συλλογή οφείλεται σε αυθαίρετη επιλογή, όμως πολλά είναι τα νήματα που συνδέουν τις τρεις αυτές ιστορίες. Το πιο πρόδηλο κοινό τους σημείο αφορά τη ρωσική καταγωγή των συγγραφέων τους, παρόλο που δεν είναι το μόνο. Σε καθεμιά, παρουσιάζεται μία μυστηριώδης ιστορία αγάπης, δυσερμήνευτη επειδή είναι ιδιαίτερα παράξενη, αλλά ακριβώς γι’ αυτό και γοητευτική.
Ο αφηγητής στην «Ιουλία» παρακολουθεί για μήνες μια πανέμορφη αλλά φευγαλέα γυναικεία μορφή, που στο τέλος αποκαλύπτεται ότι πρόκειται για φάντασμα. Στις «Ρεματιές», ένας νεαρός ευγενής διακινδυνεύει τη ζωή του σε ένα επικίνδυνο νυχτερινό ταξίδι μέσα σε ορμητικά παγωμένα νερά, μόνο και μόνο για να πάει κοντά στη γυναίκα που είχε αγαπήσει μια ιδιαίτερη στιγμή της παιδικής του ηλικίας. Στη «Γραμματική του έρωτα», παρουσιάζεται ένας ευγενής, όπως και όλοι σχεδόν οι πρωταγωνιστές της κλασικής ρωσικής λογοτεχνίας, που χάνει την αγαπημένη του, μια χωρική με την οποία απέκτησε έναν γιο, και από τη μοιραία εκείνη στιγμή αφήνεται σιγά σιγά να πεθάνει, τρεφόμενος μόνον από την ανάμνησή της και ξεφυλλίζοντας συνεχώς ένα μοναδικό βιβλίο: τη Γραμματική του έρωτα.
Και στις τρεις ιστορίες τα ψυχολογικά σχήματα μας προκαλούν κάποια δυσπιστία. Η ομορφιά, όπως αυτή των τριών γυναικών, όσο και αν ως αξία βρίσκεται στα υψηλότερα σκαλοπάτια της ρωσικής κουλτούρας, δεν αρκεί να δικαιολογήσει την επιμονή και την προσήλωση με την οποία οι ήρωες τις ακολουθούν, τις επιθυμούν και ζητούν να τις κερδίσουν. Στο Χρονικό των παλαιών εποχών αναφέρεται ότι ήδη πριν από μία χιλιετία, ο πρίγκιπας Βλαντίμηρ, θέλοντας να διαλέξει ένα θρησκευτικό πιστεύω για το λαό του, επέλεξε την ορθόδοξη θρησκεία από την καθολική και την ισλαμική, ακριβώς λόγω της ομορφιάς της λειτουργίας της. Εκφράστηκε έτσι μια «θεολογία της ομορφιάς», και μπορώ επίσης από προσωπική εμπειρία να καταθέσω ότι η ομορφιά κατέχει ξεχωριστή θέση στη Ρωσία. Παρ’ όλα αυτά η αίσθηση μυστηρίου που αναδίδεται τόσο έντονα από τα διηγήματα αυτά εξακολουθεί να παραμένει ανεξήγητη.
Όπως επίσης ανεξήγητος παραμένει ο λόγος για τον οποίον τα διηγήματα αν απογυμνώνονταν από το μυστήριο που τα περιβάλλει, που αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό αυτού του είδους της λογοτεχνίας, θα διαλύονταν στο πρώτο άγγιγμα, όπως η φτωχή Ιουλία. Η αινιγματική γοητεία αυτών των γυναικών μπορεί να αναφερθεί και να υπογραμμιστεί, όχι όμως και να εξηγηθεί.
Κάτι ανάλογο θα μπορούσαμε να πούμε και για την ίδια τη Ρωσία, που έχει συγκρίνει ακόμη και ποιητές της με μια όμορφη γυναίκα, με κάποια χωρική που κλείνει το μαύρο της μάτι κάτω από ένα λουλουδάτο μαντίλι. Γιατί λοιπόν μας γοητεύει; Μου έχουν διηγηθεί την εξής παραβολή.
Μία ημέρα, έριξε κάποιος κατά λάθος από το παράθυρο ένα άδειο τενεκεδάκι από μπιζέλια, που στάθηκε πάνω σε μια προεξοχή ενός νεοκλασικού μνημείου, στην πλατεία που βρισκόταν από κάτω. Κάποιοι πέρασαν από εκεί, αλλά δεν το πρόσεξαν. Κάποιοι άλλοι είδαν το τενεκεδάκι, αλλά δεν του έδωσαν σημασία. Μερικοί υπέθεσαν την αλήθεια: ότι δηλαδή έπεσε ένα άδειο τενεκεδάκι. Ορισμένοι αγανάκτησαν για την προσβολή προς το μνημείο. Ένας κύριος όμως που το είδε άρχισε να αναρωτιέται γιατί το τενεκεδάκι ήταν εκεί, ποιος το είχε τοποθετήσει, για ποιο λόγο, ποιον κρυφό αισθητικό σκοπό εξυπηρετούσε, τι θα γινόταν το τενεκεδάκι στο μέλλον και μύρια άλλα ερωτήματα. Σκέφτηκε όλες τις πιθανότητες, γυρίζοντας συχνά στο μνημείο, γιατί εν τω μεταξύ το τενεκεδάκι εξακολουθούσε να βρίσκεται εκεί. Και όλες οι εξηγήσεις που έδινε γι’ αυτό το άδειο τενεκεδάκι πάνω στο μνημείο υπήρχαν πραγματικά, τουλάχιστο για τον ίδιο, και θα εξακολουθούσαν να υπάρχουν γι’ αυτόν και για άλλους σαν και αυτόν, εκτός και αν μιλούσε με εκείνο το κοριτσάκι, την Τούσια, που βγαίνοντας πριν από μήνες στο παράθυρο το είχε ρίξει από απροσεξία κάτω. Όμως η Τούσια θα μπορούσε να μιλήσει γι’ αυτό μόνον αν είχε καταλάβει σε ποιο σημείο είχε πέσει. Εκείνη βέβαια όταν έβγαινε από το σπίτι σκεφτόταν άλλα πράγματα και φυσικά όχι τα άδεια τενεκεδάκια τού περασμένου έτους. Τι ευγένεια ψυχής όμως και τι ποίηση υπήρχε σε αυτόν τον κύριο, που, για όλη του τη ζωή, σκέφτηκε τα πάντα εκτός από την πιο πιθανή υπόθεση, ότι κάποιος δηλαδή είχε ρίξει κατά λάθος ένα άδειο τενεκεδάκι.
Έτσι και για εμάς η Ρωσία μοιάζει με τη μαγευτική γυναίκα αυτών των διηγημάτων, την Ιουλία, τη Λούσκα ή την Ολένκα, και λίγο μας ενδιαφέρει αν ήταν από λάθος που κάποιος έριξε ένα άδειο τενεκεδάκι από το παράθυρο.
Μην πάτε στη Ρωσία, αγαπητοί αναγνώστες. Είναι γεμάτη φαντάσματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου