Ο τελευταίος των σταλινιστών

γράφει ο Ντίνος Σιώτης | Εφημερίδα των συντακτών,
Τρίτη 24 Αυγούστου 2021 »»

Ο Ντίνος Σιώτης αποχαιρετά με ένα προσωπικό κείμενο έναν από τους πρωτεργάτες του περίφημου San Francisco Revolutionary Poets Brigade, επίγονο των Μπίτνικς και από τους γνωστότερους ποιητές και ακτιβιστές των ΗΠΑ, ο οποίος πέθανε στις 22 Αυγούστου.

 Πρέπει να ήταν άνοιξη του 1973 ή του 1974. Απογευματάκι. Ημουν με την κοπέλα μου, Ελεν Χέλφερντ, στο καφέ Τριέστε, στο Νορθ Μπιτς του Σαν Φρανσίσκο. Πίναμε τον καφέ μας. Στο τζουκ μποξ είχα βάλει και έπαιζε το «Βράχο βράχο τον καημό μου» του Θεοδωράκη. Μας πλησιάζει ένας τύπος. Κάθεται απρόσκλητος στο τραπέζι μας. Μου λέει:

«Πρέπει να είσαι Ελληνας. Είμαι καινούργιος στο Σαν Φρανσίσκο. Ψάχνω να βρω δυο Ελληνες ποιητές. Τον Νάνο Βαλαωρίτη και τον Ντίνο Σιώτη. Έχεις καμιά ιδέα;»
«Ο ένας είναι απέναντί σου. Ο άλλος είναι απέναντι, στο Οκλαντ».
«Κι εσύ ποιος είσαι;»
«Εγώ είμαι ο Σιώτης».

Αυτή ήταν η γνωριμία μου με τον Τζακ Χίρσμαν. Ηταν, εδώ και καιρό, σε επαφή με την Κατερίνα Γώγου. Η οποία του είχε πει όταν πας στο Σαν Φρανσίσκο ψάξε να βρεις αυτούς τους δύο Ελληνες ποιητές που μένουν εκεί.

Ο Τζακ ήταν ο τυπικός Νεοϋορκέζος, ακτιβιστής, αριστερός ποιητής που δεν μάσαγε τα λόγια του. Ριζοσπάστης. Και επαναστάτης και επαναστατημένος. Και μαρξιστής και σταλινιστής. Αυτό το δεύτερο το πλήρωσε ακριβά. Οχι μόνο το αμερικανικό ποιητικό κατεστημένο τον είχε αποκλείσει αλλά και η ακαδημαϊκή κοινότητα δεν τον αποδέχτηκε.

Δίδασκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες. Και τον απέλυσαν διότι δεν κράταγε το στόμα του κλειστό, αφού προέτρεπε τους φοιτητές να μην πάνε να πολεμήσουν στο Βιετνάμ. Φυσικά και πολλοί από τους φίλους του δεν μπορέσαμε ποτέ να καταλάβουμε τι έβρισκε στον σταλινισμό, αλλά ήταν φίλος μας. Είχε τη φλόγα μέσα του. Δείχναμε κατανόηση. Από τότε πορευτήκαμε σε πολλά πρότζεκτ μαζί.

Σε διαδηλώσεις και σε πορείες. Κατά της χούντας στην Αργεντινή, τη Χιλή και την Ελλάδα. Υπέρ των εργατών γης στην Καλιφόρνια που, υπό την ηγεσία του φωτισμένου Σέζαρ Σάβεζ, δεν τους επέτρεπαν οι πολυεθνικές να οργανωθούν σε συνδικάτο. Ο Τζακ ήταν παρών σε κάθε προοδευτική πρόκληση και πρόσκληση.

Το 1982 έφυγα από το Σαν Φρανσίσκο για Καναδά. Χαθήκαμε με τον Τζακ. Αλλά νέα του μάθαινα. Είχαμε πολλούς κοινούς φίλους. Πάμε τώρα μπροστά σχεδόν 30 χρόνια. Στο 2009. Ερχεται μια μέρα στο γραφείο μου ο ποιητής και μεταφραστής Γιάννης Λειβαδάς. Μου φέρνει ποιήματα του Τζακ μεταφρασμένα από τον ίδιο. Τις Αρκάνες του. Τα δημοσιεύουμε στο περιοδικό Ρoetix. (Σε άλλο τεύχος του Ρoetix δημοσιεύουμε επιστολή που του είχε στείλει ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ.) Αφορμή να έρθω εκ νέου σε επαφή με τον Τζακ. Βρισκόμαστε μαζί στο Συντονιστικό Συμβούλιο του World Poetry Movement με έδρα το Μεντεγίν. Τον προσκαλώ στο 2ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών το 2011 του Κύκλου Ποιητών. Ερχεται και είναι κατενθουσιασμένος.

Συνέντευξη που είχε παραχωρήσει σε μεγάλη αθηναϊκή εφημερίδα δεν δημοσιεύεται λόγω «σταλινικού περιεχομένου». Εκτοτε συνυπήρξαμε σε πολλά φεστιβάλ ποίησης στο εξωτερικό. Συνεργαστήκαμε στην έκδοση της ανθολογίας Cross-Section: An Anthology of Contemporary Greek Poetry με 160 Ελληνες ποιητές. Το 2019 εκδίδεται από τις εκδόσεις Απόπειρα η δίγλωσση συγκεντρωτική συλλογή Μονοπάτι: Ποιήματα 1952–2001 με εισαγωγή, επιλογή και μετάφραση του Χρίστου Αγγελακόπουλου.

Ο Τζακ Χίρσμαν ήταν ένας πεισματάρης Μπιτ ποιητής, πιστός στις αρχές που χάραξε ο πατριάρχης Κένεθ Ρέξροθ. Τέταρτος Δαφνοστεφής Ποιητής του Σαν Φρανσίσκο, από το 2006 έως το 2008. Μεταφραστής ξένης ποίησης από πολλές γλώσσες. Από τους πρωτεργάτες του San Francisco Revolutionary Poets Brigade, όπου συμμετείχα και εγώ συχνά με ποιήματα και κοινές δράσεις. Την ποίησή του την καθοδηγούσε ο πόλεμος κατά της κοινωνικής αδικίας και της καταπίεσης και η καρδιά του ήταν φλογισμένη από τον αγώνα για την επανάσταση.

Δείγμα γραφής σε μετάφραση Χρίστου Αγγελακόπουλου:

Είμαι αυτός που τρέχει στους δρόμους
φωνάζοντας το όνομά σου ενάντια στη λοιδορία,
είμαι ο ύπνος της αυτοκτονίας
και ο καταρράκτης των αμνημόνευτων μαλλιών,
είμαι η επίθεση της ελευθερίας στις σκληρές καρδιές
και το ποίημα που δύσκολα ακούγεται.

Καλό σου ταξίδι, Τζακ. Να βρεις στον δρόμο σου τον Μαγιακόφσκι, τον Ρέξροθ, τον Γκίνσμπεργκ και τον Φερλινγκέτι.

Famed San Francisco poet and activist Jack Hirschman dies

 Amanda Bartlett, SFGATE, Aug. 22, 2021,
Updated: Aug. 23, 2021 11:26 a.m. »»

Poet Jack Hirschman types in his apartment above Cafe Trieste in North Beach, Calif., Feb. 2, 2000. (AP Photo/San Francisco Chronicle, Chris Stewart). CHRIS STEWART/Associated Press

 Jack Hirschman, former San Francisco poet laureate, activist, and famed proponent of the Beat Generation, died at his home in the city on Sunday, said the organization in which he served as a co-founder and director. He was 87 years old.

Speaking on behalf of the World Poetry Movement, Ataol Behramoglu said the organization learned of Hirschman’s death just minutes before he was scheduled to speak in the last of their regular online interviews as the WPM coordinator board.

“[It] is a big shock to us close friends and fellow activists,” wrote Behramoglu. “It has been a great loss to American and world poetry.”

City Lights Books, Green Apple Books and many others in San Francisco expressed their tributes to Hirschman on Twitter upon hearing the news.

“Jack made regular visits to our store and publishing office before the pandemic, brightening our day with a joke or a story,” City lights tweeted. “His presence in North Beach will be missed so much. He was steadily reading poetry up until today at various virtual events. We love you, Jack.”

Born in New York City, Hirschman started out as a copy editor for the Associated Press and later taught at UCLA in the 1970s before he was fired for encouraging his students to resist the draft during the Vietnam War. He moved to North Beach shortly thereafter, where he wrote and published his first volume of poetry, A Correspondence of Americans, and was deeply involved in the literary scenes at Caffe Trieste and City Lights.

Hirschman served as an assistant editor for the left-wing literary journal, Left Curve, formed the Union of Left Writers of San Francisco, and in addition to his own extensive poetry, translated dozens of international works into English, notably, the poems of a young Joseph Stalin.

will miss Jack Hirschman's presence in the world. my condolences to his dear wife. https://t.co/VlybMoAFDp
    — Joyce Carol Oates (@JoyceCarolOates) August 22, 2021

He was named as poet laureate in 2006 and created the San Francisco International Poetry Festival in the same year. Three years later, he became the poet in residence at the San Francisco Public Library.

Το «Είκοσι ένα» στο «Κυριακάτικο Βήμα» (8 Αυγούστου 2021)

 

Το Είκοσι ένα στο Κυριακάτικο Βήμα της 8ης Αυγούστου 2021, ανάμεσα στα ευπώλητα βιβλία από το βιβλιοπωλείο Κωνσταντινίδης.