Γιώργος Μαυροειδής • Το μεγάλο ταξίδι του θείου Bill

γράφει ο Γιώργος Μαυροειδής | περιοδικό Bing Bang, τχ 2 (Ιούλιος 1997).

Τα ξημερώματα, στις 2 Αυγούστου 1997, ο θείος Bill σηκώθηκε από το κρεβάτι του, φόρεσε το κλασικό γκρίζο κοστούμι του με το γιλέκο και τη ρεμπούπλικα και βγήκε να αγοράσει ένα εισιτήριο για τον τόπο των νεκρών δρόμων.

Το εισιτήριο έσκασε μέσα στα ομιλούντα νεκρά του δάχτυλα, αλλά αυτό δεν είχε πια καμιά σημασία μιας και ο θείος Bill είχε ήδη αποβιβαστεί στο αποστειρωμένο από τους απολυμαντές Nova Express, που η απαλή του μηχανή ξεκίνησε αμέσως και με την ταχύτητα που ανοίγει η λεπίδα του στιλέτου πήγε να ενωθεί με το απόλυτο.

Εκεί, λοιπόν, στο λιμάνι των αγίων θα τον περίμεναν για να τον υποδεχτούν όλοι οι παλιοί του φίλοι, και θα είχαν σίγουρα πάρα πολλά να πουν. Θα εξηγούσε επιτέλους στην Joan ότι δεν πρέπει να κουνιέται όταν παίζουν τον Γουλιέλμο Τέλο, γιατί το 22άρι δεν είναι και πολύ ευθύβολο, θα έκανε περίπατο στους λιθόστρωτους κήπους παρέα με τον Jack και τον Neal.

Θα καλούσε σε ένα γυμνό γεύμα τον Allen για να μιλήσουν για τα άγρια αγόρια, τα γράμματα του Yage και τους junkies, θα μεθούσε άγρια με τον Charles τινάζοντας τον τρίτο του νου στον αέρα, και τέλος θα είχε πια την ευκαιρία να γνωρίσει προσωπικά έναν σωρό ενδιαφέροντες τύπους, τον Αρθούρο, τον Τζόναθαν, τον Αντρέ, ακόμα και τον δικό μας τον Σταύρο.

Όσο για εμάς που κατοικούμε στις πόλεις της κόκκινης νύχτας, αυτή την ηλεκτρονική εποχή, άφησε αναπάντητο το ερώτημα:

Μήπως οι λέξεις δεν είναι τίποτα άλλο παρά ιοί από το διάστημα;

Καλό σου ταξίδι, θείε Bill.

Ποίηση που αποκρυπτογραφεί την αγάπη, τη σιωπή, τη μνήμη

γράφει ο Δημήτρης Μπαλτάς* | Fractal,
Τετάρτη 30 Ιουλίου 2025 »»

Η σχέση της ποίησης με τη μουσική είναι αναμφίβολα άρρηκτη. Ο ποιητικός λόγος διακρίνεται για τον εσωτερικό ρυθμό του, τον λυρισμό και τον ευμνημόνευτο χαρακτήρα του και ο μουσικός στίχος για την ανοικείωση, την ελλειπτικότητα και τον υπαινιγμό του. Η ποίηση και η μουσική λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία συμπληρώνοντας η μία την άλλη.

Η Μαρία Βούλγαρη καταφέρνει και συνδυάζει αυτές τις δυο τόσο όμοιες και τόσο διαφορετικές τέχνες και τις υπηρετεί πιστά και ειλικρινά. Τραγουδοποιός, ερμηνεύτρια και ποιήτρια. Γνωρίζει καλά το βάρος των λέξεων, την τονικότητά τους, την αύρα τους και τη δυναμική τους. Πρόσφατα, επανήλθε στον ποιητικό στίβο με το βιβλίο 225 (εκδ. Απόπειρα, 2025), την τρίτη κατά σειρά ποιητική συλλογή της, η οποία περιλαμβάνει 225 ολιγόστιχα ποιήματα κατανεμημένα σε οχτώ ενότητες – μια εξ αυτών περιλαμβάνει στίχους από τα τραγούδια της δημιουργού.

Στη συγκεκριμένη ποιητική συλλογή η Μαρία Βούλγαρη καλλιεργεί την τέχνη της ποιητικής μινιατούρας με τα περισσότερα ποιήματα να μην υπερβαίνουν τους πέντε ή έξι στίχους. Το ύφος της στιβαρό και ο λόγος της μεστός κατορθώνουν μια εντυπωσιακή συμπύκνωση, όπου η ποίησή της ούτε λέγει ούτε κρύπτει, αλλά σημαίνει. Είναι τέτοια η δύναμη του ποιητικού λόγου που επιτρέπει με λέξεις λιγοστές αλλά κοσκινισμένες να αποκαλυφθούν τα πιο μεγάλα, τα πιο σημαντικά, τα πιο ουσιαστικά για τη ζωή και τον άνθρωπο. Γιατί η ποίηση της Μαρίας Βούλγαρη στοχεύει στον άνθρωπο και, κυρίως, στα συναισθήματα που εκείνος βιώνει και τις αναμνήσεις που κουβαλά.

50 χρόνια ελληνικών μικροδιηγημάτων : 30 επιλογές

γράφει ο Π Ένιγουει | ο αναγνώστης, »»

Στην εποχή της πληθωρικής αφήγησης, της έκτασης, των μυθιστορηματι­κών φιλοδοξιών και της υπερπαραγωγής κειμένων (αλλά και των ατέρμονων κύκλων επεισοδίων των τηλεοπτικών σειρών) υπάρχει ένας λογοτεχνικός χώρος που επιμένει να μετράει αλλιώς: με την αφαίρεση, την παύση, τον υπαινιγμό. Αυτός είναι ο χώρος του ελληνικού μικροδιηγήματος: ένα λογοτεχνικό είδος πυκνό, ετερόκλιτο και υπόγειο.

Τα τελευταία πενήντα χρόνια, μέσα από εκδοτικές προτάσεις, προσωπικές επιλογές και πειραματικές παρεκτροπές, το μικροδιήγημα στην Ελλάδα έχει γνωρίσει αθόρυβη άνθιση. Άλλοτε ρεαλιστικό και νοσταλγικό, άλλοτε υπερρεαλιστικό ή δοκιμιακό, το σύντομο αφήγημα έγινε εργαλείο μνήμης, μαρτυρίας, στοχασμού, χιούμορ και έκδηλης διαμαρτυρίας.

Η σύνθεση που ακολουθεί, περιλαμβάνοντας  30 επιλεγμένες συλλογές, δεν επιχειρεί να επιβάλει κανένα «κανόνα» ούτε να εδραιώσει «κλασικούς». Αντιθέτως: προτείνει μια πολυφωνική, ανοιχτή ανάγνωση της μικρής φόρμας, όπως αυτή γράφτηκε και κυκλοφόρησε την περίοδο που μιλάμε.

Από την αλληγορική πρόζα του Επαμεινώνδα Χ. Γονατά και το ειρωνικό διακειμενικό παιχνίδι του Αχιλλέα Κυριακίδη, μέχρι τους πειραματισμούς της Κατερίνας Έσσλιν το μικροδιήγημα αναδεικνύεται όχι ως «μικρό» είδος, αλλά ως ολοκληρωμένος τρόπος λογοτεχνικής σκέψης.

Έτσι υφολογικά μιλώντας ο κατάλογος περικλείει: ρεαλιστικό στιγμιότυπο, φιλοσοφικό δοκίμιο, ποιητική πρόζα, φεμινιστικό ξέσπασμα, μεταμοντέρνα ειρωνεία, υπαρξιακή παραβολή, αλληγορικό παραμύθι. Αλλά και θεματολογικά υπάρχει αξιοσημείωτος πλουραλισμός: θάνατος, φύλο, γλώσσα, φτώχεια, μνήμη, μεταφυσική, φαντασία, βία, πολιτική.

Θεωρώ λοιπόν ότι καλύπτεται ένα πλήρες αισθητικό και κοινωνικό φάσμα, από τα έργα της δεκαετίας του ’70 και ’80 έως τις σύγχρονες ανεξάρτητες και τις ψηφιακές εκδόσεις και όλα δείχνουν ότι το ελληνικό μικροδιήγημα είναι υψηλού επιπέδου άξιο λόγου να το γνωρίσουμε και να το (ξανα)διαβάσουμε.

Η Μαίρη Μαυρωνά γράφει για την ποιητική συλλογή «225»

γράφει η ποιήτρια Μαίρη Μαυρωνά | svoice.gr
Τετάρτη 16 Ιουλίου 2025 »»

Ένα πρωί οι πόνοι θα έχουν ξεχρεώσει.
Μια Κυριακή οι φόβοι θα με έχουν αποκληρώσει.
Μια ξεχασμένη Κυριακή θ’ αναστηθώ.

Λέξεις απότοκα ενός δρομίσματος κάπου εκεί, στην καρδιά του μέσα κόσμου της ποιήτριας.

Μύστης που δοκίμασε τις αντοχές του, ψυχή που βούλιαξε σε φεγγάρια κι ονομάτισε Έρωτα τον Ουρανό.

Γραφή λιτή, δωρική, συμπυκνωμένα νοήματα κι ένα σπάραγμα που ξεδιπλώνεται βαθιά, παίρνει το χρόνο του να πυρωθεί, να ανατινάξει αλυσίδες και να θριαμβεύσει σε μια νέα γη.

Λέξεις που «ονειρεύονται» φως και ζωή, και μια στέρεη αλήθεια.

Λέξεις που αποκολλούνται από τις σκιές και μεταμορφώνονται σε λαμπερά ενδύματα.

Και ναι, η ποίηση δεν ερμηνεύεται, δεν αναλύεται, χάνεται έτσι η μαγεία.

Απλά τη νιώθεις.

Κι η Μαρία Βούλγαρη, η δική μας Μαρία, δείχνει με το 225 τον τρόπο γραφής του μέλλοντος. Φειδωλός, ουσιαστικός, ολόγιομος.

Μια ξεχασμένη Κυριακή θ’ αναστηθώ,

γράφει η ποιήτρια και με άγγιξε βαθιά.

Ευχή μου, το 225 να βρει αποδέκτες καρδιάς και μάτια που θα δακρύσουν από το άγγιγμα.

Όλοι πονάμε για κάτι
Όλοι αλλάζουμε από κάτι.

.

Μαρία Λουίσα Μπομπάλ • Τα νέα νησιά & Το μυστικό

Πρόλογος: Χόρχε Λουίς Μπόρχες
Μετάφραση, Επίμετρο: Άννα Βερροιοπούλου
σσ. 100, σχήμα 13 × 20,5 εκ.,
έκδοση χαρτόδετη,
I S B N 978-960-537-357-3,
Απόπειρα, Ιούλιος 2025
Λ.Τ.: 10,00 € (+ Φ Π Α) 

 

Τα νέα νησιά, η καθηλωτική, μυστηριώδης, ομιχλώδης νουβέλα της Μαρίας Λουίσα Μπομπάλ, γραμμένη το 1939, φέρνει μια ανανέωση στη χιλιανή λογοτεχνία, ανοίγοντας νέους δρόμους στη νουβέλα της εποχής. Είναι ένα από τα πρώτα φεμινιστικά έργα της Λατινικής Αμερικής, όπου διαφαίνονται οι πρώιμοι σπόροι του μαγικού ρεαλισμού, καθώς αφαιρεί από τη λογοτεχνία τον στείρο ρεαλισμό της εποχής της, ενώ ταυτόχρονα εισάγει μια φρέσκια, γόνιμη γυναικεία φωνή στο φανταστικό.

«Το μυστικό» (1944) είναι από τα διηγήματα που στοιχειώνουν τον αναγνώστη προκαλώντας με τη βαθύτητα και την πυκνότητα των νοημάτων τους.

Τα νέα νησιά και «Το μυστικό» είναι μικρά λογοτεχνικά αριστούργηματα, κομψοτεχνήματα που επηρέασαν πολλούς συγγραφείς, όπως ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες και ο Χουάν Ρούλφο, οι οποίοι τα εξύμνησαν και άντλησαν έμπνευση από αυτά.

Ο προλογισμός του Παναγιώτη Σδούκου στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής «225»

Προλογισμός του Παναγιώτη Σδούκου, Ερμηνευτή, Υπ. Διδάκτορα Τμ. Τεχνών Ήχου Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου, στην παρουσίαση της 3ης ποιητικής συλλογής της ερμηνεύτριας, τραγουδοποιού και ποιήτριας Μαρίας Βούλγαρη, με τίτλο 225 από τις εκδόσεις Απόπειρα.
Cafe-Bar Βισσυνόκηπος, Δευτέρα 7/7/2025, Ζωοδόχου Πηγής 27, Αθήνα.

Αρχικά, θα ήθελα να παρουσιάσω το πλαίσιο γνωριμίας μας με τη Μαρία, γνωριστήκαμε στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής (Νοτιοανατολικά της ποίησης, των εκδόσεων Μανδραγόρας) του Καθηγητή Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας κ. Τριαντάφυλλου Κωτόπουλου, τον περασμένο Μάρτιο, χάρη στην κοινή μας αγαπημένη φίλη και ποιήτρια Πένυ Δέλτα (Πηνελόπη Δουλαβέρα).

Έκτοτε, ανταλλάξαμε τηλέφωνα, social media, και παρακολουθούσε ο ένας το έργο του άλλου με πολύ θαυμασμό και με ένα έντονο μεράκι για σύμπραξη μεταξύ των πορτογαλικών fado και του ελληνικού δημοτικού τραγουδιού.

Χτύπησε το τηλέφωνο μου…

Πρώτα, μου μίλησε για την – υπό έκδοση τότε – 3η ποιητική συλλογή με τίτλο 225, και της πρότεινα να τα πούμε από κοντά για να γνωριστούμε βαθύτερα και να την αφουγκραστώ σε ό,τι ήθελε να μοιραστεί μαζί μου.

Εμείς οι καλλιτέχνες έχουμε έναν διαφορετικό, εσωτερικό και συμβολικό κώδικα επικοινωνίας, «μουσικο-τροπούμε», όπως αναφέρει σε βιβλιογραφία του για τα νοήματα της μουσικής πράξης και της ακρόασης ο κοινωνιολόγος της μουσικής Κρίστοφερ Σμολ, μέχρι που ήμουν από τους τυχερούς που άκουσα πρώτος στο σπίτι της το νέο της ανέκδοτο – μέχρι στιγμής – τραγούδι, με τίτλο «Σαν παλιό ξεχασμένο τραγούδι», το οποίο παρεμπιπτόντως θα απολαύσουμε και αυτό σε λίγο καιρό.

Η Αρετή Χαρτοφύλακα για την ποιητική συλλογή «225»

Γράφει η Αρετή Χαρτοφύλακα

 

Σε πείσμα των καιρών μέσα από αυτή την ποιητική συλλογή, η Μαρία μάς προτρέπει να συνδεθούμε και να αγγίξουμε ο ένας τον άλλον ουσιαστικά. Μας προτρέπει να βγούμε από τους ρόλους που ορίζουν οι κοινωνικές επιταγές και να επιδιώξουμε να τολμήσουμε να έρθουμε κοντά. Γιατί, για να γευτούμε την ουσία της ζωής οφείλουμε να συνδεθούμε και μόνο όταν οι στιγμές μας είναι επενδυμένες με συναισθήματα, μόνο τότε μπορούμε να μιλάμε για αληθινή σύνδεση.

Επιπλέον, ανασυστήνει τα κομμάτια της ζωής της παρέχοντας σε εμάς ένα πολύτιμο εργαλείο, που μας βοηθά να ανακαλύψουμε την δική μας εσωτερική πρώτη ύλη που ως τώρα μπορεί και να αγνοούσαμε.

Η Μαρία είναι ένα πλάσμα φωτεινό γεμάτο ενέργεια και ζωή, που μέσα σε έναν κόσμο σκληρό, βιαστικό κι αδιάφορο καταφέρνει να διατηρεί την αθωότητα της, καταφέρνει να βρίσκει τρόπο μέσα από την τέχνη της να θεραπεύει και να θεραπεύεται.»

////////////